نقش عقل و وحی در اخلاق اسلامی: تحلیلی بر مبانی فلسفی اخلاق در اسلام

در اخلاق اسلامی، عقل و وحی به عنوان دو منبع بنیادین معرفت اخلاقی شناخته می شوند که هر یک نقش متفاوت اما مکملی در تبیین ارزش ها و احکام اخلاقی ایفا می کنند. این پژوهش با هدف تحلیل مبانی فلسفی اخلاق در اسلام، به بررسی جایگاه و تعامل عقل و وحی در شکل گیری نظام اخلاقی اسلامی پرداخته است. عقل، به عنوان ابزار استنباط و کشف حسن و قبح افعال، در کنار وحی که ارائه دهنده ی قواعد و ارزش های نهایی و مطمئن است، بستری هماهنگ برای هدایت اخلاقی انسان فراهم می آورند. در این مطالعه با اتکا به دیدگاه های متفکران مسلمان به ویژه فارابی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی و علامه طباطبایی، نشان داده شده است که عقل به تنهایی توانایی درک بسیاری از مفاهیم اخلاقی را دارد، اما در مواردی برای تکمیل و تصحیح داوری های خود نیازمند هدایت وحی است. از این رو، اخلاق اسلامی مبتنی بر نوعی تلفیق و تعامل میان عقل خودبنیاد و وحی فرابشری است که در نهایت به انسجام و جامعیت نظام اخلاقی در اسلام می انجامد.

کلیدواژه ها:

عقل ، وحی ، اخلاق اسلامی ، فلسفه اخلاق ، منابع معرفت ، حسن و قبح ، شریعت