تحلیل فرصت ها و چالش های بهره گیری از هوش مصنوعی در آموزش خلاقیت به دانش آموزان

در عصر تحولات پرشتاب فناوری، یکی از مهم ترین دغدغه های نظام های آموزشی، پرورش خلاقیت به عنوان یکی از کلیدی ترین مهارت های قرن بیست و یکم است. از سوی دیگر، هوش مصنوعی با ورود به عرصه آموزش، امکان های تازه ای برای یاددهی–یادگیری فراهم آورده است. مقاله حاضر با رویکردی تحلیلی–مروری به بررسی فرصت ها و چالش های بهره گیری از هوش مصنوعی در آموزش خلاقیت به دانش آموزان می پردازد. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل قابلیت های فناوری های مبتنی بر AI در تقویت تفکر خلاق و واگرا، و نیز ارزیابی تهدیدهای احتمالی شناختی، تربیتی و اخلاقی ناشی از استفاده ناآگاهانه از این فناوری ها در مدارس است. در بخش های مختلف مقاله، نخست با تبیین مفهومی خلاقیت و هوش مصنوعی و مرور نظریه های مرتبط از جمله نظریه سرمایه سه گانه استرنبرگ و مدل ۴P خلاقیت، مبانی نظری موضوع روشن شده است. سپس با تحلیل پیشینه پژوهش های داخلی و بین المللی، شکاف های مطالعاتی در زمینه خلاقیت و فناوری مشخص گردیده است. در ادامه، ظرفیت ها و فرصت های AI در آموزش خلاقیت، مانند امکان شخصی سازی یادگیری، بازخورد فوری، و ایجاد محیط های یادگیری تعاملی بررسی شده و در مقابل، چالش هایی نظیر تضعیف تجربه زیسته، وابستگی غیرسازنده به الگوریتم ها، و نابرابری دسترسی به ابزارهای فناورانه تبیین شده اند. مقاله در پایان با تاکید بر نقش تسهیل گر و اخلاق محور معلمان، و لزوم تدوین سیاست های تربیتی دقیق در استفاده از AI، نتیجه می گیرد که بهره گیری هوشمندانه از هوش مصنوعی می تواند بستری توانمند برای شکوفایی خلاقیت دانش آموزان فراهم آورد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، خلاقیت ، آموزش و پرورش ، تفکر واگرا ، فناوری آموزشی