بررسی و مقایسه شیوه های آزمون های نهایی در کشور ایران با ترکیه

آموزش و پرورش به عنوان زیربنای توسعه انسانی، اجتماعی و اقتصادی هر کشور، از اهمیت بسزایی برخوردار است. یکی از مهم ترین ارکان نظام آموزشی، ارزشیابی تحصیلی و به ویژه آزمون های نهایی و سراسری است که نقش تعیین کننده ای در آینده تحصیلی و شغلی دانش آموزان ایفا می کند. آزمون های نهایی به عنوان یکی از ابزارهای رسمی ارزیابی دانش آموزان، نه تنها سطح یادگیری و کیفیت آموزش را مورد سنجش قرار می دهند، بلکه در نظام های آموزشی متمرکز همچون ایران و ترکیه، نقش پررنگی در تصمیم گیری های کلان آموزشی دارند. در کشور ایران، آزمون های نهایی در پایان دوره متوسطه دوم و به صورت سراسری برگزار می شوند. این آزمون ها نه تنها در ارزیابی دانش آموزان نقش دارند، بلکه بخشی از نمره نهایی آزمون سراسری ورود به دانشگاه (کنکور) را نیز تشکیل می دهند. طی سال های اخیر، مباحث فراوانی پیرامون اعتبار، امنیت، کیفیت طراحی سوالات، میزان تاثیر نمرات نهایی بر آینده تحصیلی، و همچنین نحوه برگزاری و نظارت بر این آزمون ها مطرح شده است. از سوی دیگر، ترکیه نیز به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با ساختار آموزشی نسبتا مشابه با ایران، تجربه ای متفاوت در زمینه طراحی و اجرای آزمون های نهایی و ورودی دانشگاه دارد. در ترکیه، آزمون YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı) که شامل چندین مرحله است، نقش اصلی در تعیین وضعیت ورود دانش آموزان به دانشگاه ها را ایفا می کند و ارزیابی های مدرسه ای کمتر در فرآیند نهایی سازی صلاحیت دانش آموزان دخیل هستند. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی و مقایسه شیوه های آزمون های نهایی در کشور ایران با ترکیه شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که نظام آزمون های نهایی در ایران و ترکیه هر دو با هدف ارزیابی جامع دانش آموزان طراحی شده اند، اما تفاوت های ساختاری و رویکردی آن ها نشان دهنده نیاز به بازنگری و به کارگیری روش های نوین برای افزایش عدالت، کارایی و کاهش فشار روانی دانش آموزان است.

کلیدواژه ها:

آزمون نهایی ، ایران ، ترکیه ، آموزش ، تطبیقی