بررسی کیفیت ادراک کلیات از منظر صدرالمتالهین

فیلسوفان اسلامی براساس مبانی مقبول خود به چگونگی ادراک کلیات عقلی و نحوه دستیابی به آنها پرداختهاند. صدرالمتالهین نیز براساس مبانی قویم حکمت متعالیه و با کاربست آنها به تحلیل و تبیین ادراک کلیات عقلی و نحوه دستیابی به آنها پرداخته است. ما برآنیم تا براساس روش توصیفی تحلیلی و با هدف دستیابی به کیفیت ادراک کلیات عقلی، دیدگاه صدرالمتالهین را مشخص نماییم که صدرالمتالهین چه طرحی برای دستیابی به ادراک کلیات عقلی را فراروی ما قرار داده است؟ البته در این بین گاه نظر او را به نقد نشستهایم. او ادراک کلیات عقلی را براساس سه مبنا توضیح میدهد. گاه اتحاد با عقل فعال را شرط ادراکات کلیات میداند که بیشتر با مبانی حکمای مشاء هماهنگ است و زمانی براساس مشاهده حقایق نوری کیفیت ادراک کلیات عقلی را توضیح میدهد که نگاهی اشراقی به مسئله دارد، و در برخی از آثارش وصول و شهود به حق را سبب ادراک کلیات عقلی معرفی میکند و معتقد است که نفس با فنا در حق میتواند حقیقت همه اشیاء را در آن موطن مشاهده نماید و به ادراک کلیات نائل گردد که این تبیین با مبانی عرفا دمسازتر است.

کلیدواژه ها:

کلی عقلی ، حرکت جوهری ، عقل فعال ، مفارقات نوری ، مشاهده