نقش توسعه مالی در گسترش یا کنترل آلودگی محیط زیست

یکی از چالشهای جدی بشر آلودگی و تغییرات اقلیم ناشی از فعالیت های انسانی است. نقش توسعه مالی در گسترش یا کنترل این چالش دوگانه و مبهم است. برخی معتقدند توسعه مالی با افزایش مصرف و تولید و در نتیجه مصرف بیشتر انرژی موجب آلودگی بیشتر میشود؛ در حالی که گروهی دیگر ادعا میکنند توسعه مالی از کانالهایی مانند تامین مالی پروژههای سبز و فناوریهای پاک امکان رشد اقتصادی بدون آلایندگی را فراهم میکند. بر همین اساس، پژوهش حاضر با تعریف مناسبی از ابعاد توسعه مالی به بررسی تاثیر توسعه مالی بر آلودگی محیط زیست پرداخته است. دادههای ۱۰۶ کشور توسعه یافته، درحال توسعه و کمتر توسعهیافته طی دوره زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ جمعآوری شدند. توسعه مالی برای این کشورها با چهار شاخص جداگانه در دو بعد و دو سطح محاسبه شده است (بخش بانکی و بازار سهام در دو سطح جریان و ذخیره). سپس با روش دادههای ترکیبی نامتوازن یک مدل پایه برآورد و پس از اطمینان از همخوانی ضرایب مدل پایه با مبانی نظری و پژوهشهای پیشین، مدلهای نهایی با لحاظ شاخصهای توسعه مالی برآورد شدند. برآوردها نشان داد شاخص های توسعه بخش بانکی تاثیر مثبت بر آلودگی محیط زیست دارند و توسعه این بخش موجب تخریب محیط زیست شده است. در مقابل، تاثیر شاخص های توسعه بازار سهام بر آلودگی محیط زیست منفی بدست آمده که نقش مهم شرکتهای بورسی در کاهش آلودگی را نشان میدهد. این نتایج اهمیت توسعه مالی را برای کنترل آلودگی محیط زیست، دستیابی به انتشار صفر خالص و مقابله با بحران تغییرات اقلیم نشان میدهد. اصلاح و وضع قوانین، ابزارها و نهادهای بخش مالی متناسب با نیازهای توسعه­ای و مسائل محیطزیستی اهمیت بسیاری دارد. در همین راستا، تخصیص بهینه منابع مالی به صنایع مسئولیت پذیر اجتماعی، شرکت های دارای تولید سبز (کم کربن) و پروژه های دوستدار محیط زیست و همچنین ایجاد محدودیت در تامین مالی صنایع و پروژه های آلاینده ضروری است.

کلیدواژه ها:

آلودگی ، بازار سهام ، بخش بانکی ، توسعه مالی ، داده های ترکیبی