بررسی تاثیر مبانی کلامی شیعه در تفسیر خالقیت با تطبیق بر آیه ۴۹ سوره آل عمران

انتخاب و گزینش هر مبنای تفسیری به انتخاب روش و قواعد تفسیر خاصی منتهی می­گردد؛ بدین جهت، مفسران در اغلب موارد، بر اساس دیدگاه و مبانی خود، روش های تفسیری متفاوتی برمی گزینند و در نتیجه، تفاسیری متمایز و در مواردی ناسازگار با یکدیگر فراهم می آورند. از جمله مباحثی که محل آراء مختلف می­باشد، تفسیر خالقیت نسبت به غیر خدا است که اعتقاد به هر طرف دارای آثار متعددی بوده که حتی منجر به تشکیل نحله های مختلف فکری شده است. در تفکر اندیشمندان، گاهی خالقیت حقیقی به غیر خدا نسبت داده شده و گاهی خالقیت به نحو مجاز. در این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی، مبانی کلامی اندیشمندان شیعی مورد استفاده قرار گرفته و اصلی از آن اتخاذ گشته که طبق آن اصل به تفسیر آیه «انی اخلق لکم من الطین کهیئه الطیر» (آل عمران:۴۹) پرداختیم. با در نظر گرفتن مبانی کلامی شیعی از جمله، امکان و افتقار شیء (غیر مجرد)، عدم قابلیت خلق برای وجود حادث و انحصار علت فاعلی مستقل در خدا به این اصل دست یافتیم که اگر خلقت را به معنی درست آن _ که همان خلق و ایجاد لا من شیء است_ در نظر گرفتیم، پس چنین چیزی یک امر دفعی بوده و محال است مستند به دو فاعل و خالق باشد. بنابراین طبق تفسیر شیعه خالقیت فعل مخصوص خدا بوده و انتساب به غیر خدا به صورت مجازی می­باشد.

کلیدواژه ها:

مبانی شیعه ، تفسیر ، صفات الهی ، متجزی ، فضائل