پادشاهی ایران از نگاه سفرنامه نویسان اروپایی در دوره صفویه

عصر صفویه یکی از مهمترین ادوار تاریخ ایران بعد از حمله اعراب به ایران محسوب میشود؛ زیرا پس از حمله اعراب نزدیک به ۹ قرن توسط بیگانگان از جمله اعراب، ترکان، مغولان اداره میشد و هرکدام از آنها بر بخشی از خاک ایران حکومت میکردند، ولی با به قدرت رسیدن صفویه در ایران پس از ۹ قرن یک حکومت متمرکز و قدرتمند بر تمام بخشهای ایران که قبل از حمله اعراب وجود داشت؛ مسلط گردید. این پژوهش با رویکردی توصیفی و تحلیلی به دنبال بررسی پادشاهی ایران از نگاه سفرنامه نویسان اروپایی در دوره صفویه است. می توان چنین گفت که ضور سفرای اروپایی مخصوصا ونیزیان در ایران چند سالی پیش از به قدرت رسیدن شاه اسماعیل آغاز شد و این امر نشانگر عمق توجه اروپا برای همکاری و اتحاد با حکومت ایران علیه عثمانی بود. ورود مسافران اروپایی به ایران با علل و انگیزههای مختلفی همراه بود. میتوان گفت علل سیاسی مهمترین انگیزه این سفرها بود؛ زیرا دول اروپایی برای مقابله با سلطان عثمانی نیاز شدیدی به همکاری با حکومت قدرتمند صفوی داشتنند. انگیزههای تجاری، بازرگانی و مذهبی از دیگر عواملی است که ایران را مرکز توجه مسافران اروپایی نمود. سفرنامههای زیادی از این دوران به دست رسیده که به صورت دقیق ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دینی، اقتصادی و معماری سرزمین ایران را به دیگران معرفی مینمود. در این سفرنامهها از شاه صفوی به عنوان قدرتمندترین فرد کشور نام برده شده است که قدرت آن نامحدود بود و سایر ارکان حکومت به طور مطلق فرمانبردار اوامر وی بودند. در گزارشهای مسافران اروپایی؛ القاب و عناوین بسیاری برای شاهان صفوی از جمله ولی نعمت، ظلالله فیالارض، جهان پناه، آیت عظمت، عالم پناه، اقدس، آسمان رفعت، مظهر ابهت و شکوهمندی و... آورده شده است که همگی نشانگر اوج اقتدار شاه صفوی در جامعه ایرانی است. رعایا شاه را عالم پناه یعنی سایه عالم یا مطمئنترین پناه تمام ملل عالم میخوانند.

کلیدواژه ها:

صفویه ، ساختار سیاسی حکومت صفویه ، سفرنامه نویسان اروپایی.