مرور سیستماتیک آموزش مسئولیت پذیری در زندگی روزمره

مسئولیت پذیری یکی از مولفه های کلیدی رشد فردی و اجتماعی در زندگی روزمره است که تاثیر مستقیم بر کیفیت تعاملات اجتماعی، بهره وری فردی و سلامت روانی دارد. این مقاله به بررسی سیستماتیک پژوهش های صورت گرفته درباره آموزش مسئولیت پذیری در زندگی روزمره طی دو دهه گذشته می پردازد. هدف اصلی این مرور، شناسایی رویکردها، روش های آموزشی، زمینه های اجرایی و نتایج حاصل از آموزش مسئولیت پذیری در گروه های سنی مختلف، به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان است. برای این منظور، پایگاه های اطلاعاتی نظیر Scopus، PubMed، ERIC، و Google Scholar مورد جستجو قرار گرفتند و از میان ۱۳۴ مقاله یافت شده، پس از غربال گری اولیه و بررسی معیارهای ورود و خروج، ۳۲ مقاله برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهند که آموزش مسئولیت پذیری در زندگی روزمره معمولا در قالب برنامه های مهارت های زندگی، آموزش شهروندی، یا آموزش های مبتنی بر یادگیری اجتماعی-هیجانی ارائه می شود. موثرترین روش ها شامل یادگیری مشارکتی، آموزش مبتنی بر بازی، ایفای نقش، و پروژه محور هستند. عوامل تسهیل کننده شامل حمایت خانواده، محیط آموزشی پویا، و مشارکت فعال فراگیران شناسایی شدند. در مقابل، کمبود منابع، نبود چارچوب های یکپارچه و مقاومت فرهنگی از مهم ترین موانع اجرایی محسوب می شوند. این مرور نشان می دهد که آموزش مسئولیت پذیری در صورتی موفق است که از سنین پایین آغاز شده، به صورت مستمر پیگیری شود و در بسترهای واقعی زندگی فردی و اجتماعی جای گیرد. پیشنهاد می شود سیاست گذاران آموزشی با طراحی برنامه های جامع و بین رشته ای، این مهارت کلیدی را در نظام آموزشی نهادینه کنند.

کلیدواژه ها:

مسئولیت پذیری ، آموزش زندگی روزمره ، مهارت های زندگی ، مرور سیستماتیک ، یادگیری اجتماعی-هیجانی