مفهوم جایگاه انسان در نظام آفرینش: تحلیل دیدگاه های اسلامی و نهج البلاغه

هدف این مقاله تحلیل جایگاه انسان در نظام آفرینش از دیدگاه نهج البلاغه و مقایسه آن با دیدگاه های سایر مکاتب فلسفی و دینی است. در این پژوهش، ابتدا به بررسی تعاریف و ویژگی های انسان در قرآن کریم و نهج البلاغه پرداخته شده و جایگاه انسان در نظام آفرینش از منظر امام علی (ع) تحلیل گردید. طبق یافته های تحقیق، انسان در اندیشه امام علی (ع) موجودی مختار و عقلانی است که از روح الهی برخوردار است و در نظام آفرینش نقش ویژه ای به عنوان خلیفه خداوند ایفا می کند. ویژگی های انسان کامل در نهج البلاغه همچون تقوی، علم، صبر، عدالت و تزکیه نفس به طور واضح بیان شده است. همچنین، با مقایسه دیدگاه های اسلامی و نهج البلاغه با مکاتب فلسفی غرب و دیگر مکاتب دینی، تفاوت ها و شباهت های قابل توجهی در نگرش به انسان و جایگاه او در نظام آفرینش مشاهده شد. این تحقیق نشان می دهد که نگرش اسلامی، به ویژه در نهج البلاغه، به ابعاد معنوی و الهی انسان تاکید بیشتری دارد و انسان را به عنوان موجودی با مسئولیت های الهی در زمین معرفی می کند. در پایان، پیشنهاداتی برای پژوهش های آینده در این حوزه ارائه شده است، از جمله بررسی ارتباط انسان با طبیعت و جامعه در اندیشه اسلامی و مطالعه تطبیقی عمیق تر جایگاه انسان در مکاتب مختلف.