تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم بر اساس رویکرد یادگیری مبتنی بر مسئله

این پژوهش با هدف ارزیابی اثربخشی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم (چاپ ۱۴۰۲-۱۴۰۳) بر اساس شاخص های یادگیری مبتنی بر مسئله انجام شده است.. روش تحقیق ترکیبی (کمی-کیفی) که محتوای کتاب را در سه بخش متون، پرسش ها و تصاویر مورد بررسی قرار داد. یافته ها نشان داد ضریب درگیری کلی محتوا ۰.۸۹ است که پایین تر از حد استاندارد (۱.۴) می باشد. تحلیل مولفه ها نشان داد تنها ۲۳.۷% محتوا به مسائل واقعی، ۳۱.۲% به تفکر انتقادی و ۲۸.۴% به یادگیری مشارکتی اختصاص دارد.نتایج تحقیق حاکی از آن است که ساختار فعلی کتاب در پیاده سازی اصول یادگیری فعال با چالش مواجه است. متون با ضریب درگیری ۰.۱۲ و تصاویر با ۰.۲۳ عملکرد ضعیفی داشتند، در حالی که پرسش ها با ضریب ۲.۳۳ وضعیت بهتری نشان دادند. تحلیل عمیق تر نشان داد ۶۵% متون در سطح انتقال اطلاعات ساده قرار دارند و تنها ۱۵% تصاویر ویژگی های تعاملی دارند. این در حالی است که ۴۲% پرسش ها در سطح کاربرد و ۳۱% در سطح تحلیل قرار گرفته اند.پژوهش حاضر پیشنهاد می کند بازنگری اساسی در محتوای کتاب با تاکید بر: ۱) افزایش سهم محتوای مسئله محور از ۲۰% به ۶۰%، ۲) طراحی تصاویر تحلیلی و تعاملی، و ۳) تنوع بخشی به پرسش های سطح بالا انجام شود. این تغییرات می تواند ضریب درگیری را تا ۵۷% بهبود بخشد و کتاب را به ابزاری کارآمد برای پرورش مهارت های قرن بیست ویکم تبدیل کند. یافته های این مطالعه می تواند مبنای علمی مناسبی برای برنامه ریزان درسی و مولفان کتاب های آموزشی فراهم آورد.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، یادگیری مبتنی بر مسئله ، تفکر انتقادی ، مطالعات اجتماعی ، آموزش ابتدایی