بررسی تاثیر برنامه های فوق برنامه بر توسعه مهارت های زندگی دانش آموزان: روندها، چالش ها و فرصت ها

هدف از این پژوهش مروری، بررسی نقش و تاثیر فعالیت های فوق برنامه در توسعه مهارت های زندگی دانش آموزان با تمرکز بر روندها، چالش ها و فرصت های موجود در نظام آموزشی ایران است. در این راستا، با بهره گیری از روش تحلیل اسنادی و مروری نظام مند، اطلاعات و داده های مرتبط از مطالعات منتشرشده در بازه زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۳، از پایگاه های اطلاعاتی علمی نظیر CIVILICA، SID، MagIran و منابع بین المللی نظیر Google Scholar، ERIC و ScienceDirect استخراج و تحلیل شدند.یافته های حاصل از بررسی منابع نشان می دهند که مشارکت فعال دانش آموزان در فعالیت های فوق برنامه، از جمله برنامه های فرهنگی، هنری، ورزشی، اجتماعی، علمی و مهارت محور، تاثیر معناداری بر بهبود مهارت های زندگی آنان از جمله خودآگاهی، کنترل هیجان، تصمیم گیری، حل مسئله، ارتباط موثر، کار گروهی، تفکر خلاق و مسئولیت پذیری دارد. این فعالیت ها همچنین نقش مهمی در ارتقاء سلامت روان، پیشگیری از آسیب های اجتماعی، بهبود عملکرد تحصیلی و تقویت تعلق به مدرسه ایفا می کنند.در کنار این مزایا، چالش هایی نظیر کمبود زیرساخت، نبود سیاست گذاری منسجم، کم توجهی خانواده ها و محدودیت منابع انسانی متخصص، مانع از بهره برداری کامل از ظرفیت های تربیتی فعالیت های فوق برنامه می شوند. با این حال، فرصت هایی نظیر تغییر رویکردهای آموزشی به سمت تربیت شایستگی محور، گرایش نسل جدید به یادگیری مشارکتی، و گسترش فناوری های نوین، زمینه ساز بازنگری و توسعه موثر این فعالیت ها هستند.در پایان، راهکارهایی نظیر تدوین سیاست جامع، ارتقاء زیرساخت ها، توانمندسازی معلمان، تقویت مشارکت دانش آموزان و خانواده ها، و تلفیق برنامه های درسی و فوق برنامه پیشنهاد شده است.

کلیدواژه ها:

فعالیت های فوق برنامه ، مهارت های زندگی ، دانش آموزان ، آموزش و پرورش ، مشارکت ، توسعه فردی ، مدارس