تاثیر تحولات فرهنگی بر نوسازی در ایران قاجار (مطالعه موردی از دوره فتحعلی شاه تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه)

سلطنت فتحعلی شاه (۱۲۵۰-۱۲۱۲ ه.ش) با تحولات علمی و صنعتی در جهان هم زمان بود. جامعه ایران از چارچوب ایلی و عشیره ای خود بیرون نیامده و با مظاهر و تمدن های جدید و پدید های نوآشنا نشده بود. از اواسط سلطنت فتحعلی شاه به بعد بود که ایران با تمدن و فرهنگ اروپایی آشنا شد و این آشنایی از طریق رفت وآمد با اروپاییان و کشورهای همسایه بیشتر شد. گروهی از کارگزاران با آگاهی از تحولات غرب به این نتیجه رسیدند که پیشرفت فنی و علمی اروپاییان سبب برتری آنان شده است و ایران در صورتی قادر به موفقیت است که دست به اصلاحات بزند. پرسش این است که چگونه تحولات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی در این بازه زمانی به شکل گیری ایران مدرن کمک کرد و آیا این آشنایی مثمر ثمر بود یا خیر؟ پژوهش حاضر به روش تحلیلی- تطبیقی درصدد پاسخ به این سوال برآمده است. بررسی ها نشان داد که تحولات آموزشی، اجتماعی و فرهنگی در دوره قاجار زمینه ساز بیداری ملی شد و در نهایت به انقلاب مشروطه و شکل گیری ایران مدرن انجامید. این تحولات نه تنها در بهبود آگاهی و دانش عمومی موثر بود بلکه باعث شد زیرساخت لازم برای توسعه و پیشرفت کشور در دوران بعدی نیز فراهم شود.

کلیدواژه ها:

قاجاریه ، تحولات آموزشی ، اجتماعی ، فرهنگی ، دوره مظفری