مدرسه به مثابه میدان یادگیری اجتماعی: بررسی نقش محیط، روابط و ساختار آموزشی در تکوین هویت اجتماعی دانش آموزان

مدرسه به عنوان یکی از بنیادی ترین نهادهای تربیتی، نقشی فراتر از آموزش دروس رسمی دارد و یکی از کارکردهای کلیدی آن، اجتماعی سازی و شکل دهی به هویت اجتماعی دانش آموزان است. این مقاله با هدف تحلیل چگونگی تاثیر محیط مدرسه، روابط بین فردی و سازوکارهای آموزشی بر فرآیند شکل گیری هویت اجتماعی دانش آموزان، با رویکردی توصیفی–تحلیلی به نگارش درآمده است. یافته ها نشان می دهد که فضای روانی حمایت گر، مشارکت معنادار دانش آموزان در تصمیم گیری ها، و وجود فرصت های تجربه نقش های اجتماعی، به درونی سازی ارزش ها و مسئولیت های اجتماعی در دانش آموزان کمک می کند. همچنین، تعامل سازنده با معلمان و همسالان، و وجود الگوهای رفتاری مثبت در محیط مدرسه، تاثیر بسزایی در تقویت احساس تعلق، احترام متقابل، و پذیرش نقش های اجتماعی دارد. در سوی دیگر، ساختارهای آموزشی خشک، ارتباطات یک سویه، و غفلت از ابعاد اجتماعی آموزش، می تواند منجر به شکل گیری هویتی انفعالی، طرد اجتماعی یا کاهش اعتماد به نفس اجتماعی گردد. در پایان، راهکارهایی برای ارتقاء کارکرد اجتماعی مدرسه، با تاکید بر مدیریت مشارکتی، برنامه های تربیتی فعال و توانمندسازی معلمان ارائه شده است.واژگان کلیدی: هویت اجتماعی، مدرسه، اجتماعی سازی، روابط بین فردی، محیط آموزشی