تاثیر فرهنگ مدرسه بر پرورش خلاقیت و نوآوری در دانش آموزان

فرهنگ مدرسه به عنوان مجموعه ای از ارزش ها، نگرش ها، باورها و رفتارهای پذیرفته شده در یک محیط آموزشی، نقش بنیادینی در پرورش خلاقیت و نوآوری دانش آموزان ایفا می کند. مدرسه ای با فرهنگی باز، حمایت گر و مشوق، بستری فراهم می آورد که دانش آموزان احساس امنیت و اعتماد کرده و تمایل بیشتری به ابراز ایده های نو و آزمون راه حل های خلاقانه پیدا می کنند. در چنین محیط هایی، اشتباه کردن بخشی از فرآیند یادگیری تلقی شده و به جای سرکوب کنجکاوی، معلمان به هدایت و تشویق آن می پردازند. فراهم سازی فرصت هایی برای تجربه های گوناگون، همکاری گروهی و گفت وگوهای آزاد، از دیگر عواملی هستند که در شکل گیری ذهنیت خلاق موثرند. همچنین، مشارکت فعال والدین، مدیران و معلمان در ترویج ارزش های نوآورانه، به تقویت این فرهنگ کمک می کند. هنگامی که مدرسه فضایی پویا و پذیرای تفاوت ها باشد، دانش آموزان یاد می گیرند که تفکر انتقادی و خلاقانه را در رویارویی با مسائل به کار گیرند. فرهنگ مدرسه می تواند الهام بخش یادگیری تجربی، یادگیری از شکست و تقویت روحیه پژوهشگری باشد. در چنین فضایی، تنوع دیدگاه ها و استقبال از نوآوری به عنوان اصول بنیادین نهادینه می شود. این محیط ها معمولا رشد شخصیتی، استقلال فکری و اعتماد به نفس دانش آموزان را نیز ارتقاء می دهند.در مقابل، مدارسی که دارای فرهنگی بسته، سلسله مراتبی و مبتنی بر اطاعت پذیری هستند، معمولا مانعی برای بروز خلاقیت محسوب می شوند. در این گونه مدارس، تمرکز بیش از حد بر نمره، حفظیات و پاسخ های استاندارد، منجر به تضعیف انگیزه های درونی دانش آموزان برای ایده پردازی و حل مسئله می شود. نبود آزادی فکری و ترس از قضاوت، باعث می شود که بسیاری از استعدادهای خلاق پنهان مانده یا سرکوب شوند. در چنین شرایطی، حتی دانش آموزانی که توانمندی های بالقوه خلاقانه دارند، از ترس اشتباه یا تمسخر، جرات بروز ایده های خود را پیدا نمی کنند. همچنین، نبود فرصت برای کار گروهی، پروژه های آزاد و تجربه های عملی، یکی دیگر از دلایل ضعف خلاقیت در این محیط ها است. بنابراین، اصلاح و بهبود فرهنگ مدرسه با تاکید بر ارزش گذاری بر نوآوری، احترام به تفاوت ها، و آموزش معلمان در جهت پرورش خلاقیت، گامی اساسی در تربیت نسلی خلاق، حل مسئله محور و نوآور محسوب می شود. ایجاد چنین فرهنگی نیازمند تغییر نگرش های ساختاری و مدیریتی در نظام آموزشی و حمایت همه جانبه از طرف مسئولان، خانواده ها و جامعه است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ مدرسه ، خلاقیت ، نوآوری ، دانش آموزان