تحلیل سرمایه اجتماعی شبکه ذی نفعان محلی در راستای حکمرانی مرتع (منطقه مورد مطالعه: روستای سفیدشبان شهرستان تفرش)

حصول اطمینان از مدیریت پایدار و حفاظت از مراتع، به عنوان بزرگترین بیوم جهان، به سبب ارائه خدمات حیاتی همچون تنوع زیستی، ترسیب کربن، امرار معاش و تامین امنیت غذایی بشر و پیوند با ذی نفعان مختلف ضروری است و نیاز به اجماع و همکاری بین ذی نفعان مختلف این نظام اجتماعی-اکولوژیک دارد. مدیریت مشارکتی لازمه حکمرانی پایدار مرتع است و تحقق این امر مستلزم شناخت روابط پیچیده ارزش های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ادغام آن ها است. در این مطالعه که با هدف تحلیل سرمایه اجتماعی شبکه ذی نفعان محلی در سامان عرفی سفیدشبان در شهرستان تفرش با تعداد ۱۳ بهره بردار انجام شد، بر اساس رویکرد تحلیل شبکه، دو بعد اساسی سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد و مشارکت، با استفاده از روش شبکه کامل و با بکارگیری شاخص های تراکم، تمرکز، دوسویگی، انتقال‎پذیری و میانگین فاصله ژئودزیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد شاخص های شبکه اعتماد و مشارکت بهره برداران از وضعیت مطلوبی برخوردار است که اشاره به سطح بالای اعتماد، هماهنگی، همکاری و سرمایه اجتماعی در شبکه دارد و زمینه را برای خودسازماندهی و حل تعارضات فراهم نموده است. با این حال، علی رغم تراکم بالا، میزان تمرکز شبکه پایین است که نشان می دهد تصمیم نوآوری جمعی در این روستا با سرعت کمتری به پذیرش می انجامد، زیرا افراد زیادی در فرآیند تصمیم گیری شرکت دارند. با توجه به بالابودن سرمایه اجتماعی در این شبکه، پیشنهاد می شود برای تقویت پایداری نظام حکمرانی مرتع، توجه بیشتری بر برگزاری دوره های آموزشی-ترویجی، اجرای برنامه های توسعه مالی با رویکرد مشارکتی و ارائه مشاغل جایگزین دامداری متمرکز گردد.

کلیدواژه ها:

مرتع ، تحلیل شبکه اجتماعی ، اعتماد ، مدیریت مشارکتی ، سرمایه اجتماعی