رابطه بین استفاده از شبکه های اجتماعی و هوش اجتماعی دانش آموزان دبیرستانی

در عصر دیجیتال، شبکه های اجتماعی به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی نوجوانان تبدیل شده اند. استفاده روزافزون از این فضاها فرصت هایی برای تعامل اجتماعی، اشتراک تجربه و توسعه ارتباطات فراهم آورده است. با این حال، تاثیر این تعاملات مجازی بر هوش اجتماعی – که شامل مهارت هایی چون همدلی، درک احساسات دیگران، توانایی حل تعارض و برقراری ارتباط موثر است – موضوعی است که نیازمند بررسی عمیق می باشد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین میزان و نوع استفاده از شبکه های اجتماعی و هوش اجتماعی دانش آموزان دبیرستانی انجام شده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان پایه های دهم تا دوازدهم است که به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد هوش اجتماعی و پرسشنامه میزان استفاده از شبکه های اجتماعی بود. یافته های اولیه نشان داد که دانش آموزانی که از شبکه های اجتماعی برای تعاملات هدفمند، آموزش و ارتباط با گروه های همسال استفاده می کنند، در برخی مولفه های هوش اجتماعی امتیاز بالاتری کسب کرده اند. همچنین مشاهده شد که نوع استفاده – نه صرفا میزان آن – نقش مهم تری در تقویت یا تضعیف هوش اجتماعی دارد.در تحلیل نتایج، مشخص شد که استفاده معقول و مدیریت شده از شبکه های اجتماعی می تواند منجر به ارتقای مهارت های اجتماعی شود، به ویژه در زمینه های همدلی، گفت وگوی موثر و درک تفاوت های فرهنگی. دانش آموزانی که در محیط های مجازی درگیر گفت وگوهای معنادار و گروه های بحث محور بودند، توانایی بیشتری در همدلی و تفسیر نشانه های اجتماعی از خود نشان دادند. از سوی دیگر، استفاده افراطی، انزواطلبانه یا صرفا مصرف گرایانه از شبکه های اجتماعی، با کاهش سطح تعاملات واقعی و افت برخی ابعاد هوش اجتماعی همراه بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که شبکه های اجتماعی، همان گونه که ظرفیت ایجاد آسیب دارند، در صورت سواد رسانه ای و مهارت های ارتباطی را در برنامه های تربیتی دانش آموزان بگنجانند تا از ظرفیت های مثبت این فضاها بهره مند شوند. در پایان، این پژوهش زمینه ای برای مطالعات بیشتر در خصوص تاثیرات بلندمدت فضای مجازی بر رشد اجتماعی نوجوانان فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

شبکه اجتماعی ، هوش اجتماعی ، دانش آموزان دبیرستانی