بررسی جایگاه تربیت عرفانی در آموزش و پرورش عمومی؛پژوهشی از نوع تحلیل محتوا

تربیت دینی و اخلاقی از رهیافت هایی هستند که در فلسفه تعلیم و تربیت معاصر کم و بیش دارای جایگاهی مشخص هستند اما تربیت عرفانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است و در این راستا آموزش و پرورش عمومی وظیفه دارد که بیشتر بر تربیت عرفانی دانش آموزان تمرکز کند و آن را در محتوای کتب درسی بگنجاند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه تربیت عرفانی در آموزش و پرورش عمومی کشور ایران بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و بر اساس ماهیت و شیوه گردآوری داده ها از نوع تحلیل محتوا کمی بود. جامعه پژوهش حاضر با نظر اساتید و متخصصان و با توجه به هدف پژوهش، محتوای برنامه درسی فارسی دوره متوسطه اول آموزش و پرورش ایران در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بود که مجموعه این محتواها ۳ جلد کتاب درسی را شامل می شد. از آنجا که ضرورت بررسی تمامی محتواها وجود داشت، نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار پژوهش چک لیستی بود که بر مبنای پژوهش های قبلی تدوین و طراحی شد و محتوای کتاب های فارسی در بخش های متن، تصویر و تمرین ها مورد تحلیل قرار داده شد. نتایج حاصل از تحلیل محتوای کمی نشان داد که در میزان توجه به فراوانی مولفه های تربیت عرفانی در محتوای کتب درسی فارسی نوعی ضعف مشهود است و همچنین در میان مولفه های تربیت عرفانی نیز عدم توازن و هماهنگی وجود و فقط میزان توجه به مولفه توجه به حضور حق تعالی قابل دفاع است و سایر مولفه های دیگر (بخصوص موت اختیاری، معرفت شهودی و تغییر خویشتن) از وضعیت مطلوبی قرار ندارند.

کلیدواژه ها:

واژ گان کلیدی: تربیت عرفانی ، فارسی ، تحلیل محتوای کمی