بررسی روند تغییرات دمایی و ارزیابی ارتباط بین دما با عملکرد و زیست توده (مطالعه موردی: ذرت علوفه ای در قزوین)

عوامل اقلیمی نقش بسیار اساسی در رشد و نمو گیاهان دارند و بنابراین بر کشاورزی موثرند. آستانه تحمل گیاهان در رابطه با هر یک از این عوامل محدود است. هرگونه تغییر در این عوامل می تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر تولیدات کشاورزی اثرهای چشمگیری داشته باشد. دراین بین تنش دمایی از جمله مهم ترین پدیده های زیان بخش است که مشکلات بسیاری برای تولید محصول و عملکرد ایجاد می کند. در این پژوهش، به زمان وقوع تنش دمایی با دوره آماری ۴۴ساله (۲۰۲۳-۱۹۸۰) و بررسی وجود ارتباط بین دمای هوا با عملکرد و زیست توده پرداخته شد. بر اساس داده های هواشناسی، ماه های خرداد، تیر و مرداد گرم ترین ماه های سال شناخته شدند. از سوی دیگر بیشترین امواج گرمایی در تیر و مرداد در سال های ۱۹۹۷، ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ دیده شد که منجر به کاهش کیفیت محصول و یا ازبین رفتن گیاه شد. طبق نتایج مربوط به ارزیابی مدل، دقت مدل در شبیه سازی روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی با استفاده از آماره های R۲ (۰/۸ و ۰/۵۱) و NRMSE (۱۵/۳۶ و ۷/۱۲) تایید شد. همچنین مدل عملکرد ماده خشک را برای مزارع مورد بررسی به ترتیب با ۱/۹۲، ۵/۶۵، ۴/۹۴، ۱/۵۸، ۰/۹۶ و ۱/۴۹ درصد انحراف شبیه سازی کرد که نشان داد، مدل عملکرد رضایت بخشی داشته و می توان از آن در برنامه ریزی های مربوط به تولید ذرت استفاده کرد. در ادامه رابطه بین دما با عملکرد و زیست توده بررسی شد که طبق نتایج، رابطه منفی و معنادار بین آن ها در سطح اطمینان ۹۹% وجود داشت.

کلیدواژه ها:

AquaCrop model ، Air temperature ، Temperature stress ، Tolerance threshold ، مدل AquaCrop ، دمای هوا ، تنش دمایی ، آستانه تحمل