شعر قطران تبریزی و لغت نامه دهخدا

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 17

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NFAPLL-21-2_003

تاریخ نمایه سازی: 27 اردیبهشت 1404

چکیده مقاله:

شماری از ابیات قطران تبریزی، گوینده معروف قرن پنجم هجری، در لغت نامه دهخدا به  عنوان شاهد آمده است. اهمیت بعضی از این شواهد در آن است که آن واژه ها در شعر آن روزگار نمونه های فراوان ندارند. مولفان لغت نامه، غالبا در ذکر ابیات قطران، به منبع یا منابع کار خود اشاره ای نکرده اند؛ اما بررسی های ما نشان می دهد که منبع اولیه آنان در ذکر این شواهد، بیشتر، فرهنگ های لغت کهن، دیوان چاپی شاعر، و احتمالا بعضی نسخه های خطی بوده است. سنجش و مقابله این ابیات با نسخه های خطی شناخته شده از دیوان قطران، ضبط های متفاوت و صورت های تازه ای از شعر او را به دست می دهد که، در بسیاری از موارد، سهوهای راه یافته به شواهد قطران در لغت نامه را تصحیح می کند. گفتنی است که گاه ضبط های متفاوتی از شعر قطران در لغت نامه نیز در تصحیح اشعار او کارگشا بوده است.

نویسندگان

تهمینه عطایی کچویی

استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسدی طوسی، علی بن احمد (۱)، لغت فرس، به تصحیح ...
  • (۲)، لغت فرس، به تصحیح و تحشیه فتح الله مجتبایی ...
  • انجو شیرازی، میرجمال الدین حسین، فرهنگ جهانگیری، ویراسته رحیم عفیفی، ...
  • اوحدی بلیانی، تقی الدین محمد، عرفات العاشقین و عرصات العارفین، ...
  • برهان تبریزی، محمدحسین بن خلف، برهان قاطع، به اهتمام محمد ...
  • تتوی، عبدالرشید، فرهنگ رشیدی، به تصحیح محمد عباسی، ۲ جلد، ...
  • تفضلی، احمد، واژه نامه مینوی خرد، بنیاد فرهنگ ایران، تهران ...
  • جعفری جزی، مسعود، «جلندای عمان از قرآن تا دیوان قطران»، ...
  • داعی الاسلام، سید محمدعلی، فرهنگ نظام، ۵ جلد، دانش، چاپ دوم، ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱)، امثال و حکم، ۴ جلد، امیرکبیر، چاپ ششم، ...
  • (۲)، لغت نامه، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، ...
  • ریاحی، محمدامین، کسایی مروزی (زندگی، اندیشه و شعر او)، علمی، ...
  • سروری، محمدقاسم بن حاجی محمد کاشانی، مجمع الفرس، به کوشش ...
  • سنایی غزنوی، مجدود بن آدم، دیوان، به اهتمام سید محمدتقی مدرس رضوی، ...
  • سوزنی سمرقندی، دیوان، به تصحیح ناصرالدین شاه حسینی، چاپخانه سپهر، ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا، «تعلیقات» بر اسرار التوحید ← محمد بن منور ...
  • شمس حاجی، محمد، سفینه شمس حاجی، تصحیح میلاد عظیمی، سخن، ...
  • عوفی، سدیدالدین محمد، لباب الالباب، به تصحیح ادوارد براون، بریل، ...
  • فرخی سیستانی، علی بن جولوغ، دیوان، به کوشش سید محمد دبیرسیاقی، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، ۱۲ جلد، ...
  • قاسمی، مسعود، «برخی از افعال و مشتقات آن در ورزنامه»، ...
  • قطران تبریزی، دیوان، به کوشش حسین نخجوانی، ققنوس، تهران ۱۳۶۲ ...
  • قواس غزنوی، فخرالدین مبارکشاه، فرهنگ قواس، به کوشش نذیر احمد، ...
  • کمال الدین اسماعیل اصفهانی، دیوان، به اهتمام حسین بحرالعلومی، دهخدا، ...
  • لامعی گرگانی، دیوان، به کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی، تیسا، چاپ دوم، ...
  • مجتبایی، فتح الله، «اسدی پسر و اسدی پدر»، نامه فرهنگستان، ...
  • محمد بن منور، اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، به تصحیح ...
  • محمد پادشاه (شاد)، فرهنگ آنندراج، زیر نظر سید محمد دبیرسیاقی، ۷ جلد، ...
  • معین، محمد (۱)، مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات پارسی، ...
  • (۲)، «حواشی» بر برهان قاطع ← برهان تبریزی ...
  • مکنزی، دیوید نیل، فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمه مهشید میرفخرایی، ...
  • نصری، گلپر، «نگاهی به ذخیره خوارزمشاهی چاپ فرهنگستان علوم پزشکی»، ...
  • هدایت، رضاقلی خان، فرهنگ انجمن آرای ناصری، چاپ سنگی، تهران ...
  • همای نامه (منظومه ناشناخته حماسی)، نویسنده ناشناس، با تصحیح محمد ...
  • هندوشاه نخجوانی، محمد، صحاح الفرس، به اهتمام عبدالعلی طاعتی، بنگاه ...
  • نمایش کامل مراجع