بررسی مفهوم حیا در متون دینی و جایگاه آن در خانواده

«حیا» یکی از مفاهیم مهم در متون اسلامی است این پژوهش با هدف بررسی روان شناختی حیا بر اساس متون اسلامی (قرآن و احادیث) و ارتباط آن با خانواده انجام شد. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی بود. ابتدا داده ها که همان احادیث و روایات بودند گردآوری و سپس کدگذاری شد. در فرایند کدگذاری شرایط زمینه ای شرایط مداخله گر، شرایط علی کنش ها و فرایندها و پیامدهای حیا و حیاتی از متون دینی استخراج شد. یافته ها نشان داد، شرایط زمینه ای حیا شامل تقسیم حیا در بین مردم و مفاهیم مرتبط و همسو مثل ایمان، تقوا حرمت و به ماهیت الهی حیا و امور مقابل با حیا کفر و شرک است. شرایط مداخله گر که در حیای نهی مثل حیای بی جا و حرمت و به ماهیت الهی حیا است که سبب بالا رفتن انگیزه ای این فعل اخلاقی می شود شرایطی که علت به وجود آمدن حیا را نشان می دهد مثل اینکه خداوند انسان را می بیند حیا خوبی است و لباس و زینت اسلامی است. فرایند ها و کنش های حیا شامل نمود های رفتاری حیا در خداوند، پیامبران و انسان ها و همچنین انواع حیا است. پیامدهای حیا نیز شامل «پیامدهای اخروی» مانند نمود پوشاندن عیوب و «پیامد حیاتی» مانند نمود امید به فرد حیا است. در ادامه طبق پیشینه های تحقیق و مطالعه و بررسی تحقیقات انجام شده و نتایج به دست آمده به این نتیجه رسیدیم که حیا ارتباط مستقیمی با تحکیم خانواده دارد. مفاهیم قرآنی از جمله مدارا با همسر در پرتو حیای ایمانی از طریق آموزش های مستقیم و غیر مستقیم حیا باعث بهبودی فضای زندگی خانواده و تحکیم آن می شود.

کلیدواژه ها:

حیا ، تحلیل محتوای کیفی ، خانواده ، تحکیم خانواده