بررسی انتقادی اثبات صفات و مختصات امام با تکیه بر آیه ابتلای ابراهیم(ع)

از ابتدای دوران رسالت پیامبر (ص)، ایشان ضمن معرفی خلیفه خویش به مسئله امام مسلمانان پس از وفات خود، اهتمام جدی داشته اند. به همین منظور، متکلمین شیعه برای اثبات مسئله امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل کلامی، تاریخی و نیز برخی از آیات قرآن کریم، همانند آیه ابتلای ابراهیم(ع) یا آیه امامت استشهاد نموده اند. مهم ترین اشکال کلی استناد به آیات تک، یا گزیده آیات برای مسائل و فرضیه ها، غافل شدن از روح کلی آیات یک سوره یا یک بخش موضوعی سوره های قرآن است؛ به این معنا که لازم است هر آیه از قرآن کریم را در سیاق آیات قبل و بعد و چهارچوب سوره، تفسیر و تبیین نمود؛ بنابراین، لازم است تا گزاره های کلامی استنباط شده از آیه ابتلای حضرت ابراهیم(ع) از این منظر، موردبررسی و تجزیه وتحلیل مستقل قرار گیرند. در این نوشتار با روش کتابخانه ای و تحلیل داده ها، به نقد و بررسی گزاره های کلامی ذیل «صفات و مختصات امام» در آیه ابتلای ابراهیم(ع) همانند: «۱ - امام و امامت، برای همه مردم است. ۲ - امام، نمی تواند ظالم باشد؛ امامت به ظالمان نمی رسد. ۳ - امام، معصوم است»، پرداخته شده و نتیجه گرفته است که این گزاره ها را نمی توان به وسیله آیه ابتلای حضرت ابراهیم(ع) پشتیبانی نمود.

کلیدواژه ها:

کلام شیعه ، آیه امامت ، خلافت ، سقیفه ، امامت خاصه ، آیه ابتلاء