بررسی جامع نقش هوش مصنوعی در تحکیم مهارت های حل مسئله و توسعه تفکر انتقادی در دانش آموزان: چالش ها و فرصت ها

در دهه اخیر، ورود فناوری های نوین به عرصه آموزش، به ویژه هوش مصنوعی (AI)، تحولی بنیادین در روش های یاددهی-یادگیری ایجاد کرده است. هدف این مقاله مروری، بررسی جامع نقش هوش مصنوعی در ارتقای مهارت های تفکر انتقادی و حل مسئله در دانش آموزان و تحلیل فرصت ها و چالش های آن در نظام آموزشی ایران می باشد. این پژوهش با روش مرور نظام مند و تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته و داده های آن از منابع معتبر علمی، شامل مقالات همایشی و فصلنامه های تخصصی داخلی در بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۴ و از پایگاه هایی همچون CIVILICA و فصلنامه های توسعه آموزشی و علوم شناختی گردآوری شده است.یافته ها نشان می دهد که فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی، از طریق طراحی محیط های آموزشی تعاملی، یادگیری شخصی سازی شده، و ارائه بازخوردهای بلادرنگ، نقش مهمی در تقویت توانایی دانش آموزان در تحلیل، ارزیابی و حل مسائل پیچیده دارند. ابزارهایی نظیر سیستم های آموزش هوشمند، دستیارهای یادگیری دیجیتال و محیط های شبیه سازی شده، نه تنها موجب افزایش انگیزش و تعامل یادگیرندگان شده، بلکه ظرفیت های تفکر تحلیلی و تصمیم گیری را نیز تقویت کرده اند. در عین حال، چالش هایی مانند کمبود زیرساخت، نبود دانش تخصصی در میان معلمان، و مسائل اخلاقی نظیر حفظ حریم خصوصی، موانعی جدی در مسیر بهره برداری بهینه از این فناوری هستند.نتیجه گیری این پژوهش تاکید دارد که با وجود چالش ها، بهره گیری سنجیده از هوش مصنوعی می تواند به عنوان راهبردی کلیدی در توسعه آموزش های نوین و تقویت مهارت های شناختی دانش آموزان به کار رود، مشروط بر آنکه سیاست گذاری آموزشی، ارتقاء دانش معلمان و طراحی چارچوب های اخلاقی به صورت هم زمان پیگیری شود.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها: هوش مصنوعی ، تفکر انتقادی ، مهارت حل مسئله ، یادگیری شخصی سازی شده ، آموزش هوشمند ، دانش آموز ، نظام آموزشی ایران