احیای تمدنی از منظر آل بویه (امکان بنیاد تاریخی، سیاسی، اجتماعی)

نگاه شرق شناسان و نحوه مواجهه آنها با انسان گرایی قرن سوم و چهارم نشان می دهد که ما در این دوران با یک تحول متافیزیکی، سیاسی، اجتماعی و به اختصار تمدنی مواجه هستیم. انسان مسلمان ایرانی قرن سوم و چهارم در حال بازتعریف یا به تعبیری بازنشانی هویت خود در برابر گذشته و افق دید جدید نسبت به آینده است. تحلیل رفتار سیاسی شیعه امامیه، از کلیدهای محوری است که در پرسش اصلی مقاله درمورد امکان سنجی بنیاد تاریخی، سیاسی، اجتماعی احیای تمدنی از منظر آل بویه، راهگشای نویسنده بوده است. ایده تسامح و تساهل، به جدی ترین نحو در حکومت آل بویه نمودار است؛ ظهور و بروز این ایده در موضوعات سیاسی بوده و بستر شکل گیری آن در مفاهیم اخلاقی از زمان بعثت قابل رهگیری است. از آن رو که توجه به الگوی سیاسی تسامح و تساهل، می تواند بنیاد سیاست باشد، در این مقاله تالش شده است در فضای تمدنی آل بویه، صورت بندی از محدوده تعمیم آن ارائه شود. با مطالعه محورهای تمدن ساز (فرهنگی، سیاسی، فلسفی) انسان قرن سوم و چهارم، می توان به روشنی «تغییر بنیادی در فلسفه سیاسی انسان مسلمان» را دریافت. فلسفه فارابی، زبان گویای وضع همین انسان است که در بسیاری از جاها راهگشای فهم ما از این دوره است.

کلیدواژه ها:

تساهل و تسامح ، آل بویه ، رنسانس اسلامی ، تمدن اسلامی