تاثیر ساختار فضا و چیدمان کلاس بر تسهیل تعامل آموزشی از سوی معلم

فضای فیزیکی کلاس درس به عنوان بستری حیاتی برای وقوع فرایندهای آموزشی، نقش بنیادینی در شکل گیری و تسهیل تعاملات میان کنشگران اصلی آن، یعنی معلم و دانش آموزان، ایفا می کند. این تعاملات نه تنها شامل ارتباطات کلامی مستقیم می شود، بلکه به گستره وسیعی از تبادلات غیرکلامی، همکاری های گروهی و فردی، و درگیری با محتوای آموزشی در بستر کلاس نیز تسری می یابد. ساختار کالبدی کلاس، شامل ابعاد، شکل، نورپردازی و آکوستیک، به همراه چیدمان اثاثیه و تجهیزات آموزشی، می تواند به طور قابل ملاحظه ای بر نوع، کمیت، کیفیت، و توزیع این تعاملات تاثیرگذار باشد. درک عمیق این ارتباط دو سویه برای معلمان، مدیران آموزشی و طراحان فضاهای آموزشی امری ضروری است تا بتوانند محیط هایی را خلق کنند که به طور موثری از اهداف پداگوژیکی حمایت کرده و یادگیری فعال و معنادار را تقویت نمایند. این مقاله مروری با هدف بررسی و تحلیل تاثیرات ابعاد مختلف ساختار فضا و چیدمان کلاس بر تسهیل انواع تعاملات آموزشی از سوی معلم نگارش شده است. در این راستا، به بررسی مبانی نظری مرتبط با طراحی فضای آموزشی و نظریه های یادگیری تعاملی پرداخته و شواهد پژوهشی موجود در خصوص تاثیر چیدمان های مختلف (مانند ردیفی، گروهی، نعلی شکل) بر پویایی های تعاملی در کلاس، نقش انعطاف پذیری فضا، و تاثیر عناصر فیزیکی محیطی بر تسهیل گفتگوها و همکاری ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. همچنین، نقش محوری معلم در استفاده بهینه از فضای موجود و انطباق استراتژی های تدریس با چیدمان فضا برای حداکثرسازی فرصت های تعاملی تبیین می شود. نتایج این مرور نشان می دهد که یک فضای کلاس درس به دقت طراحی و چیده شده می تواند به طور معناداری بر افزایش مشارکت دانش آموزان، تقویت همکاری های همتا، بهبود ارتباط معلم و دانش آموز، و در نهایت، ارتقاء کیفیت کلی فرایند یاددهی-یادگیری تاثیر مثبت داشته باشد.

کلیدواژه ها:

ساختار کلاس ، چیدمان فضا ، تعامل آموزشی ، نقش معلم ، یادگیری فعال