تاثیر شکل فیزیکی خوراک در اواخر دوره آبستنی و اوایل شیردهی بر فراسنجه های بیوشیمیایی و ظرفیت آنتی اکسیدانی خون میش های مهربان و عملکرد بره های شیرخوار

هدف: ویژگی های فیزیکی و توازن مواد مغذی خوراک از جمله مهم ترین عوامل موثر بر سلامت، عملکرد و رفتارهای تغذیه ای دام به شمار می روند. این عوامل نه تنها بر تامین نیازهای تغذیه ای دام تاثیر مستقیم دارند، بلکه می توانند در ارتقای کارایی تولید، بهبود کیفیت محصولات دامی و کاهش بیماری های مرتبط با تغذیه نقش کلیدی ایفا کنند. این پژوهش با هدف بررسی اثر شکل فیزیکی خوراک در مراحل پایانی آبستنی و اوایل شیردهی میش ها بر متابولیت های شیمیایی خون، وضعیت آنتی اکسیدانی و عملکرد بره ها پس از تولد انجام شد.  روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از ۳۶ راس میش نژاد مهربان با میانگین وزنی ۰۹/۲±۱۷/۵۰ کیلوگرم و میانگین سنی سه تا چهار سال در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ۱- کنسانتره آردی، ۲- کنسانتره پلت و ۳- خوراک کاملا مخلوط پلت بودند. تیمارهای آزمایشی در دو ماه پایانی آبستنی و ماه اول شیردهی در اختیار میش­ها قرار گرفت. برای بررسی فراسنجه­های بیوشیمیایی خون و وضعیت آنتی اکسیدانی، نمونه گیری خون از میش ها در سه مقطع (۳۰ روز پیش از زایش، روز زایش، و ۳۰ روز پس از زایش) و پیش از تغذیه وعده صبح انجام شد. میزان تولید شیر و چربی شیر نیز در روز ۲۱ پس از زایش موردبررسی و ارزیابی قرار گرفت. هم چنین، عملکرد بره ها از طریق وزن کشی آن ها در روز تولد و به صورت هفتگی تا پایان دوره موردارزیابی قرار گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد که مقدار خوراک مصرفی در دوره پیش و پس از زایش و هم چنین تولید شیر در تیمارهای مصرف کننده خوراک کاملا مخلوط پلت و کنسانتره پلت در مقایسه با میش­های مصرف کننده کنسانتره بیش تر بود (۰۵/۰>P)، درحالی که درصد چربی شیر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. مصرف خوراک کاملا مخلوط پلت و کنسانتره پلت به طور معنی داری غلظت گلوکز و اوره سرم میش ها را افزایش داد (۰۵/۰>P)، درحالی که سایر فراسنجه های خونی مانند کلسترول، تری گلیسرید، پروتئین کل و آنزیم های کبدی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند. هم چنین، تغذیه میش ها با خوراک پلت موجب کاهش غلظت مالون دی آلدهید و افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی کل در برخی بازه های زمانی شد (۰۵/۰>P) که نشان دهنده کاهش استرس اکسیداتیو در دام های تغذیه شده با این خوراک بود. علاوه بر این، وزن بدن و افزایش وزن روزانه بره ها در برخی بازه های زمانی تحت تاثیر شکل فیزیکی خوراک میش ها قرار گرفت. بره های متولدشده از میش هایی که با خوراک کاملا مخلوط پلت و کنسانتره پلت تغذیه شده بودند، در بازه زمانی هفت تا ۳۰ روزگی وزن بیش تر و افزایش وزن روزانه بالاتری نسبت به تیمار کنسانتره آردی داشتند (۰۵/۰>P). با این حال، تفاوت معنی داری در وزن تولد بره ها بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد. نتیجه­گیری: در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که تغذیه میش ها با خوراک کاملا مخلوط پلت و کنسانتره پلت در اواخر آبستنی و اوایل شیردهی می تواند به ارتقای عملکرد میش ها، بهبود عملکرد بره ها، افزایش برخی فراسنجه های بیوشیمیایی، و تقویت شاخص های آنتی اکسیدانی خون میش ها منجر شود. این یافته ها بر نقش موثر شکل فیزیکی خوراک به عنوان ابزاری کارآمد در بهینه سازی سلامت، عملکرد تولیدی و رفاه دام تاکید دارند.

کلیدواژه ها:

پلت ، ظرفیت آنتی اکسیدانی ، شکل فیزیکی خوراک ، عملکرد ، میش