مبانی معرفتی نظام سیاست جنایی اسلام

سیاست جنایی، تعبیری کلی از اصل ها و روش ها و اقداماتی است که هر حکومت بنا بر اندیشه ها، باورها و خرده فرهنگ های خود آن را تشکیل می دهد ضمن اینکه زمینه و مبنای وضع قوانین کیفری ای را نیز فراهم می آورد؛ لذا ضروری است تا تمام جوانب آن مورد بررسی قرار گیرد تا در مقابل جرم و جنایت دچار ضعف و نقصان نشود؛ بدین رو قوانین در صورتی کارآمد و توانمند خواهند بود که بر اساس سیاست جنایی متقنی وضع شده باشند، در این صورت است که زمینه بروز جرم از بین رفته و نظام قانون گذاری بر اساس نظام پیشگیری از جرم شکل می گیرد؛ بنابراین وجود سیاست جنایی امری اجتناب ناپذیر است و ازآنجاکه نظام حقوقی و قانونی جمهوری اسلامی ایران بر پایه اندیشه های فقهی امامیه استوار شده است بررسی این موضوع از نگاه فقهی ضرورتی مضاعف می یابد. براین اساس پژوهش حاضر در پاسخ به سه سوال ماهیت سیاست جنایی اسلام، محکمات و سیاست جنایی اسلام و اینکه احکام فقه جزایی اسلام تابع سیاست جنایی اسلام است یا تابع ادله فقهی است به بررسی مبانی و ادله فقهی پرداخته است. در راستای پاسخ به این پرسش ها ابتدا ادبیات نظری و پیشینه تحقیق را مورد واکاوی قرار داده است. آنگاه پس از بررسی ادبیات نظری تحقیق و فهم جریان های فکری حاکم بر سیاست جنایی، با استفاده از روش اسنادی و تحلیل اسناد کتابخانه ای مبانی سیاست جنایی اسلام را مورد بررسی قرارداده است و آنگاه در فصل پایانی باتکیه بر داده های به دست آمده به پرسش اصلی تحقیق که احکام کیفری تابع ادله فقهی یا سیاست جنایی است پاسخ داده است. در این زمینه ضمن بررسی آرا فقهی و مبانی این آرا در ادله اجتهادی و فقاهتی پرسش های این تحقیق پاسخ داده شده و باتکیه بر یافته های این پژوهش زمینه های جدیدی برای پرسش های دیگر و بررسی و تحقیق های نوینی فراهم آمده است.

کلیدواژه ها:

سیاست جنایی ، اجتهاد پویا ، فقه کیفری ، فقه اجتماعی ، مبانی معرفتی.