رابطه انعطاف پذیری شناختی و کنترل مهاری مادر با تاب آوری کودکان با نقش واسطه ای ظرفیت

زمینه و هدف: شناسایی عوامل موثر بر تاب آوری کودکان اهمیت بسیاری دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش واسطه ای ظرفیت تاملی والدینی مادر در رابطه انعطاف پذیری شناختی و کنترل مهاری مادران با تاب آوری کودکان آن ها انجام شد. روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی بود. نمونه ای شامل ۲۰۰ نفر از مادران ساکن تهران با کودکان ۶ تا ۱۱ سال، به صورت در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسش نامه های ظرفیت تاملی والدینی، توانایی های شناختی و تاب آوری کودکان را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر در نرم افزارSPSS نسخه ۲۷ انجام شد. یافته ها: ضعف در انعطاف پذیری شناختی (۰/۲۹-=β) و کنترل مهاری (۰/۲۸-=β) با تاب آوری کودک رابطه منفی داشتند. همچنین، ضعف در کنترل مهاری اثر مثبت بر پیش ذهنی سازی (۰/۳۱=β) و اثر منفی بر قطعیت در تشخیص حالات ذهنی (۰/۲۴-=β) داشت. ضعف در انعطاف پذیری شناختی نیز با پیش ذهنی سازی رابطه ای مثبت (۰/۳۵=β) و با علاقه و کنجکاوی نسبت به حالات روانی رابطه ای منفی (۰/۱۵-=β) نشان داد (۰/۰۰۱>P). پیش ذهنی سازی اثر منفی (۰/۳۰-=β)، قطعیت در تشخیص حالات ذهنی (۰/۳۱=β) و علاقه و کنجکاوی نسبت به حالات روانی (۲۴/۰=β) اثر مثبت بر تاب آوری کودک داشتند (۰/۰۰۱>P). پیش ذهنی سازی و علاقه/کنجکاوی در رابطه بین ضعف در انعطاف پذیری شناختی و تاب آوری کودک نقش واسطه ای داشتند. همچنین، پیش ذهنی سازی و قطعیت در تشخیص حالات ذهنی در رابطه بین ضعف در کنترل مهاری مادر و تاب آوری کودک، نقش واسطه ای ایفا کردند (۰/۰۰۵>P). نتیجه گیری: نتایج این پژوهش از نقش واسطه ای مولفه های ظرفیت تاملی والدینی در رابطه انعطاف پذیری شناختی و کنترل مهاری مادران با تاب آوری کودکان حمایت می کند. بنابراین، تقویت این مولفه ها می تواند رویکردی موثر در مداخلات ارتقاء تاب آوری کودکان باشد.

کلیدواژه ها:

Children's resilience ، Cognitive flexibility ، Self-control ، Parental reflective functioning ، تاب آوری کودکان ، انعطاف پذیری شناختی ، کنترل مهاری ، ظرفیت تاملی والدینی