اثر عصاره آبی اندام های مختلف علف هرز پنیرک (Malva sylvestris) بر مولفه های جوانه زنی و رنگدانه های فتوسنتزی علف هرز سوروف (Echinochloa crus-galli)

چکیده مبسوط مقدمه: گیاهان هرز به علت داشتن عادت تهاجمی و رقابتی، مانع رشد گیاهان با ارزش می شوند. دخالت در گیاهان شامل رقابت محیطی و آللوپاتی (خودآسیبی و دگرآسیبی) است. در دگرآسیبی، ترکیبات شیمیایی رها شده از گیاهان قادر است رشد گیاهان مجاور را تحت تاثیر قرار دهند. مدیریت صحیح علف های هرز و بهره وری توان دگرآسیبی آن ها موجب کاهش خسارت علف های هرز و علاوه بر آن گامی موثر در کاهش مصرف علف کش ها خواهد بود. بنابراین هدف از این تحقیق، ارزیابی توان دگرآسیبی عصاره آبی اندام های مختلف علف هرز پنیرک بر مولفه های جوانه زنی و رنگدانه های فتوسنتزی سوروف بود. مواد و روش ها: این آزمایش به منظور ارزیابی پتانسیل دگرآسیبی عصاره آبی اندام های مختلف علف هرز پنیرک (Malva sylvestris) شامل ساقه، برگ، گل به علاوه مخلوطی از آن ها بر صفات جوانه زنی و رنگدانه های فتوسنتزی سوروف به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه علوم علف های هرز دانشگاه گنبدکاووس در سال ۱۳۹۶ به اجرا درآمد. ابتدا اندام های هوایی علف هرز پنیرک در مرحله گل دهی از سطح مزارع شهرستان رامیان جمع آوری، به طور دقیق از یکدیگر جدا و پودر گردید. سپس سوسپانسیون ۵ درصد (حجمی/وزنی) از آن ها با کمک آب مقطر تهیه گردید و در پایان عصاره حاصل از هر یک از اندام های علف هرز پنیرک به پتری های حاوی بذرهای سوروف اضافه گردید. در انتهای روز هفتم صفاتی نظیر سرعت و درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، بنیه بذر، محتوای کلروفیل و کاروتنوئیدها مورد اندازه گیری قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف اثر بازدارندگی متفاوتی بر صفات جوانه زنی و رشد گیاهچه ای علف هرز سوروف داشتند. بیشترین بازدارندگی درصد و سرعت جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه سوروف تحت کاربرد عصاره برگ به ترتیب معادل ۰۴/۶۴، ۳۷/۶۴، ۶۹/۸۷ و ۸۱/۶۲ درصد به دست آمد. در این مطالعه، طول ریشه چه بیشتر از طول ساقه چه تحت تاثیر ترکیبات دگرآسیب اندام های مختلف علف هرز پنیرک قرار گرفت. مطابق نتایج، اندام های مختلف علف هرز پنیرک و مخلوطی از آن ها نیز اثر بازدارندگی متفاوتی بر میزان کلروفیل و کاروتنوئید گیاهچه سوروف داشتند. به نظر می رسد تفاوت در تاثیر بین اندام های مختلف علف هرز پنیرک مربوط به حد آستانه غلظت مواد دگرآسیب شیمیایی به ترکیبات دگرآسیب اندام ها که منجر به پاسخ متفاوت علف هرز سوروف می شود. نتیجه گیری: با توجه به اثبات اثر دگرآسیبی اندام های مختلف علف هرز پنیرک بر ویژگی های جوانه زنی، رنگیزه های کلروفیلی و کاروتنوئیدی علف هرز سوروف و زیست توده تولیدی بالای آن، پیشنهاد به بهره وری از ترکیبات دگرآسیب شیمیایی این گیاه به عنوان علف کش ها با منشاء طبیعی می باشد. جنبه های نوآوری: ۱- پتانسیل دگرآسیبی علف هرز پنیرک بر صفات جوانه زنی و رنگدانه های فتوسنتزی سوروف در مزارع شهرستان رامیان بررسی شد. ۲- علف هرز سوروف حساسیت زیادی به ترکیبات دگرآسیب ناشی از اندام های مختلف علف هرز پنیرک به ویژه برگ نشان می دهد.  ۳- ویژگی آللوپاتیک علف هرز پنیرک می تواند برای تولید علف کش های زیستی پیشنهاد شود.

کلیدواژه ها:

Germination percentage ، Hetrotoxity potential ، Seed vigor ، Weed ، بنیه بذر ، پتانسیل دگرآسیبی ، درصد جوانه زنی ، علف هرز