کمی کردن بهترین زمان برداشت بذر گوار (Cyamopsis tetragonoloba) با کیفیت بالا در استان گلستان

چکیده مبسوط مقدمه: گوار (Cyamopsis tetragonolob) از تیره پراوانه واران، خانواده لگوم و گیاهی خودگرده افشان، بومی هند و پاکستان است. این گیاه برای رشد در مناطق خشک، کم آب و خاک های شنی سازگار می باشد و می تواند خاک های شور و نسبتا قلیائی را تحمل کند. تعیین بهترین زمان برداشت بذر و هم زمانی آن با حداکثر کیفیت یکی از موضوعات مهم در حوزه مدیریت تولید بذر است. تغییرات کیفیت فیزیولوژیک بذر در دوره نمو تا رسیدگی بذر ایجاد می شود. استفاده از بذرهای با کیفیت بالا نقش مهمی در عملکرد نهایی محصولات زراعی دارد. هدف از اجرای این پژوهش تعیین مناسب ترین زمان برداشت بذر است، زیرا میزان رطوبت بذر در زمان برداشت یکی از مهم ترین عوامل موثر بر کیفیت بذر می باشد. مواد و روش ها: این پژوهش در تیرماه سال ۱۳۹۶ در ایستگاه تحقیقات عراقی محله در استان گلستان شهرستان گرگان به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۴ تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل زمان برداشت بذر از پایه مادری در ۶ مرحله (با رطوبت های متفاوت) و مکان های برداشت (غلاف بالا، وسط و پایین) بود به طوری که با شروع غلاف دهی به فاصله هر ۷ روز یکبار بذرها از پایه مادری برداشت شدند و صفاتی مانند سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، قدرت گیاهچه، بنیه گیاهچه، میزان رطوبت بذر و میزان فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز بذر محاسبه گردید. در این تحقیق برای بررسی روند تغییرات درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص قدرت گیاهچه و شاخص بنیه در طول رسیدگی بذر روی گیاه گوار از مدل لجستیک استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که این فرضیه مبنی بر این که بذرها در زمان پایان دوره پر شدن بذر به حداکثر کیفیت خود می رسند، صحیح است و می توان بیان کرد که بذرهای گوار در رطوبت ۳۰ و ۱۴ درصد، اواخر دوره پر شدن بذر بیشترین کیفیت را دارا بودند. به طور کلی، نتایج حاصل از تحقیق حاضر تایید می کند که مراحل نمو و رسیدگی بذر گوار روی پایه مادری، کیفیت آن را تحت تاثیر قرار می دهد. در مراحل اولیه رشد (رطوبت ۸۵، ۸۰ و ۶۲ درصد) به دلیل نارس بودن و عدم تشکیل ساختارهای ضروری بذر، مقدار صفات کیفی درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، قدرت گیاهچه و شاخص بنیه پایین بود و با تکامل ساختارهای ضروری و کاهش رطوبت بذر (۵۸، ۳۰ و ۱۴ درصد) مقدار صفات کیفی ذکر شده افزایش یافت. نتیجه گیری: در کل می توان نتیجه گرفت که بهترین تاریخ برداشت بذرهای گوار در استان گلستان با بیشترین کیفیت، زمان رسیدن رطوبت بذری به ۱۴ درصد یا ۱۰۰ روز پس از کاشت است و بهترین مکان برای غلاف گیری با بیشترین کیفیت، غلاف های تشکیل شده در پائین بوته است. جنبه های نوآوری:  ۱- بررسی صفات کیفی بذر گوار روی بوته مادری طی دوره پرشدن دانه  ۲- تعیین بهترین زمان برداشت و انطباق آن با بیشترین کیفیت بذر گوار

کلیدواژه ها:

Alpha-amylase ، Germination ، Maternal stock ، Seed maturity ، Seed vigor ، Seedling vigor ، آلفا آمیلاز ، بنیه بذر ، پایه مادری ، جوانه زنی ، رسیدگی بذر ، قدرت گیاهچه