بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته گیاه مادری بر کیفیت و ویژگی های جوانه زنی بذر گوار (Cyamopsis tetragonoloba) در استان گیلان

چکیده مبسوط مقدمه: گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) گیاهی یک ساله، دولپه ای و از خانواده بقولات می باشد که با نام لوبیای خوشه ای نیز شناخته می شود. این گیاه می تواند تنش شوری و خشکی را به خوبی تحمل کند. تاریخ کاشت و تراکم بوته مطلوب از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت و کمیت گیاهان زراعی می باشند. نحوه پراکنش بوته ها در مزرعه بر جذب و بهره وری از عوامل محیطی موثر بر رشد و رقابت درون و برون بوته ای تاثیر گذاشته، در نهایت از عوامل تعیین کننده کمیت و کیفیت عملکرد می باشد تاریخ کاشت های مختلف با ایجاد شرایط متفاوتی از لحاظ دما، طول روز، رطوبت نسبی، تشعشع خورشیدی، زمان رسیدگی و برداشت، ویژگی های کمی و کیفی بذر را تحت تاثیر قرار می دهند. هدف از اجرای این آزمایش بررسی کیفیت و هم چنین، ارزیابی برخی از ویژگی های جوانه زنی بذر گوار در تاریخ و تراکم های مختلف کاشت در شرایط آب و هوایی گیلان می باشد. مواد و روش ها: این آزمایش در بهار و تابستان سال ۱۳۹۶ در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج رشت واقع در روستای گیل پرده سر سنگر به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل چهار تاریخ کاشت (۲۲ اردیبهشت، ۵ خرداد، ۱۹ خرداد و ۲ تیر) و سه تراکم بوته (۲۰، ۴۰ و ۶۰ بوته در مترمربع) بود. با قهوه ای شدن غلاف های ۷۵ درصد بوته های هر کرت نسبت به برداشت بذر اقدام شد و صفاتی مانند درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه چه و ساقه چه، شاخص طولی بنیه گیاهچه، وزن هزار دانه، هدایت الکتریکی، میزان فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز بررسی شد.   یافته ها: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که بذرهای گوار در تاریخ ۵ خرداد و تراکم ۴۰ بوته در مترمربع، دارای کیفیت بالایی بودند. در تاریخ کشت ۵ خرداد به دلیل شرایط آب و هوایی مطلوب طی دوره پر شدن بذر، سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، شاخص طولی بنیه گیاهچه، طول ریشه چه و وزن هزار دانه بالا بود. با تاخیر در کاشت مقدار صفات مذکور کاهش یافت. میزان هدایت الکتریکی در تاریخ کشت ۲ تیر بالاترین مقدار را نشان داد. بیش ترین میزان فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز نیز در تاریخ کشت ۱۹ خرداد مشاهده شد. نتیجه گیری: در کل می توان نتیجه گرفت که بهترین تاریخ کاشت و تراکم بوته بذرهای گوار در استان گیلان با بالاترین کیفیت بذر و جوانه زنی، زمان کاشت ۵ خرداد و تراکم ۴۰ بوته در مترمربع است.   جنبه های نوآوری: ۱- صفات جوانه زنی بذر گوار در زمان رسیدگی فیزیولوژیک ارزیابی شد. ۲- از لحاظ صفات جوانه زنی بذر گوار، بهترین زمان کاشت ۵ خرداد و بهترین تراکم ۴۰ بوته در مترمربع به دست آمد.

کلیدواژه ها:

Alpha-amylase ، Electrical conductivity ، Germination percentage ، Seedling vigor ، آلفاآمیلاز ، بنیه گیاهچه ، درصد جوانه زنی ، هدایت الکتریکی