اثر پیش تیمار بذر بر برخی مولفه های جوانه زنی و فعالیت آنزیمی گیاهچه گلرنگ (Carthamus tinctorius) در شرایط تنش خشکی در آزمایشگاه

چکیده مبسوط مقدمه: گلرنگ گیاهی است که به دلیل دارا بودن ارزش بالای دارویی و غذایی به خصوص استحصال روغن خوراکی در کشورهای توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته است. خشکی از مهمترین عوامل زیان بار در نواحی خشک و نیمه خشک جهان است که تولید گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. مواد تعدیل کننده نقش مهمی را در سازگاری گیاهان به شرایط تنش ایفا می کنند. از جمله این مواد هورمون اسید جیبرلیک و آنتی اکسیدان اسید آسکوربیک است که موجب افزایش تحمل گیاهان در شرایط نا مساعد محیطی می شوند. تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر اسید جیبرلیک و اسید آسکوربیک بر مولفه های جوانه زنی بذر و برخی شاخص های آنزیمی گلرنگ در شرایط تنش خشکی انجام شد. مواد و روش­ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه علوم کشاورزی دانشگاه ایرانشهر در سال ۱۳۹۹ اجرا شد. عامل اول شامل سه سطح پیش تیمار بذر (شاهد (پیش تیمار با آب مقطر)، پیش تیمار با اسید جیبرلیک و پیش تیمار با اسید آسکوربیک) و عامل دوم تنش خشکی در چهار سطح (۰، ۳-، ۶- و ۹- بار) بود. تنش خشکی با استفاده از پلی اتیلن گلایکول ۶۰۰۰ اعمال شد. جوانه زنی بذرها در داخل ژرمیناتور با دمای ۲۵ درجه سلسیوس به مدت ۱۴ روز تحت شرایط تاریکی انجام شد. صفات جوانه زنی و شاخص های آنزیمی طبق روش های استاندارد اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اکثر شاخص های جوانه زنی و رشدی گیاهچه گلرنگ با افزایش تنش خشکی روند کاهشی داشت، همچنین تنش خشکی منجر به تغییر فعل و انفعالات آنزیم های آنتی اکسیدانت شد. پیش تیمار بذر با اسید جیبرلیک و اسید آسکوربیک در مقایسه با بذرهای پیش تیمار نشده، منجر به افزایش شاخص های جوانه زنی، رشد گیاهچه و بهبود در فعالیت آنزیمی از جمله کاتالاز، پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز شد. پیش تیمار با اسید جیبرلیک از برتری معنی داری برخوردار بود. پیش تیمار بذر در شرایط تنش خشکی منجر به افزایش صفات سرعت جوانه زنی، محتوی پروتئین و فعالیت کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربیک دیسموتاز نسبت به شاهد گردید. نتیجه گیری: به طور کلی، پیش تیمار بذرهای گلرنگ با استفاده از اسید جیبرلیک منجر به تغییر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت شده و این فعل و انفعالات در نهایت موجب تعدیل اثرات منفی تنش خشکی و افزایش پارامترهای جوانه زنی شد. جنبه های نوآوری: ۱- نقش اسید جیبرلیک و اسید آسکوربیک بر صفات جوانه زنی بذر گلرنگ بررسی شد. ۲- تاثیر اسید جیبرلیک و اسید آسکوربیک بر میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و پروتئن محلول در طول جوانه زنی بذر بررسی گردید.

کلیدواژه ها:

Antioxidant ، Ascorbic acid ، Catalase ، Gibberellic acid ، Peroxidase ، آنتی اکسیدانت ، اسید آسکوربیک ، اسید جیبرلیک ، پراکسیداز ، کاتالاز