تحلیلی بر نسبت میان «الگوواره تفکر طراحانه» و «مدل های تفکر طراحی» و کاربرد آن ها در طراحی معماری

بیان مساله: اندیشیدن در ارتقاء کیفیت فضاهای زیست انسان، نیازمند توجه به ساحت معانی در طراحی معماری است و غنابخشی به آثار طراحی معماری نیازمند رشد مهارت های تفکر در طراحان است. پژوهش های صورت گرفته در حوزه «تفکر طراحانه- طراحی»، که از حوزه های مطالعاتی در طراحی پژوهی می باشد، به چگونگی اندیشیدن طراحان در مواجه با مسائل، مشکلات و چالش های طراحی می پردازد. تقویت مهارت اندیشیدن طراحانه، می تواند زمینه ساز ارتقاء کیفیت آثار معماری گردد. سوال تحقیق: پژوهش به این پرسش اصلی می پردازد که چگونه می توان از ساختارهای نظری الگوواره تفکر طراحانه و مدل های عملی آن، برای ارتقاء در فرایند طراحی معماری بهره گرفت؟اهداف تحقیق: هدف پژوهش، درک چگونگی اثربخشی الگوواره تفکر طراحانه-طراحی در غنابخشی به آثار معماری و ارتقاء فرایند طراحی، به ویژه در آموزش، بوده است؛ از این رو به بررسی چشم اندازهای نظری الگوواره تفکر طراحانه، مدل های شناخته شده تفکر طراحی و تحلیل نسبت میان آن ها پرداخته است.روش تحقیق: در روش انجام این پژوهش ابتدا از راهبردهای تطبیقی به منظور مقایسه میان گفتمان های نظری الگوواره تفکر طراحانه و مقایسه مدل های مختلف تفکر طراحی استفاده شده است. نتایج این بخش، پژوهش را به سوی مفاهیم اصلی در چارچوب های نظری الگوواره تفکر طراحانه، مشخصه های کلیدی در مدل های تفکر طراحی، و هم چنین شناسایی مدل هایی که می توانند در فرایند طراحی معماری اثر بخش گردند، رهنمون ساخت. در تحلیل نسبت میان ساختارهای نظری و مدل های عملی، استدلال منطقی به کار رفته است؛ و در نهایت با استفاده از استدلال منطقی و تحلیل محتوا، با هدف تلاش برای رفع موانع و با توجه در مدل هایی که می توانند در فرایند طراحی معماری راهگشا گردند، امکان شکل گیری مدلی کل نگر و یکپارچه از تفکر طراحانه- طراحی برای طراحی معماری مطرح شده است.مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: یافته های مقاله نشان می دهد که شکاف میان ساختارهای نظری تفکر طراحانه و مدل های تفکر طراحی نه تنها غیر طراحان، بلکه طراحان را در بهره گیری از این الگوواره دچار اشکال ساخته است؛ و لازم است تا اثرگذاری و تعامل میان آنها به دقت مورد توجه قرار گیرد. نتایج در قالب جدولی به منظور توجه به سطوح مختلف(پنجگانه) الگوواره، سپس پیشنهادی از شکل اولیه یک مدل طراحی معماری مبتنی بر الگوواره تفکر طراحانه- طراحی و هم چنین بیان ویژگی های کلی این مدل ارائه شده است. مدل پیشنهادی اولیه، مدلی پنج مرحله ای برای حل مسائل پیچیده طراحی معماری است که مسئله ها و راه حل ها را با نگاه انسان محور جست و جو می کند؛ و به یکپارچگی حاصل از نگاه کل نگر و تفکر سیستمی اشاره دارد و می تواند در ارتقاء آموزش طراحی معماری نیز موثر گردد.

کلیدواژه ها:

الگوواره تفکر طراحانه ، مدل تفکر طراحی ، اندیشیدن طراحان ، فرایند طراحی ، مدل طراحی معماری