مطالعه تطبیقی نظام های آموزش معلمان در ایران و فنلاند: در جستجوی کیفیت و اثربخشی

کیفیت و اثربخشی آموزش و پرورش به عنوان زیربنای توسعه پایدار هر جامعه، وابستگی عمیقی به کیفیت و شایستگی معلمان دارد. نظام آموزش معلمان، فرآیندی حیاتی است که مسئولیت تربیت، جذب، توسعه حرفه ای و نگهداشت معلمان کارآمد را بر عهده دارد. این پژوهش با هدف انجام مطالعه ای تطبیقی میان نظام آموزش معلمان در دو کشور ایران و فنلاند صورت پذیرفته است. فنلاند همواره به عنوان یکی از موفق ترین نظام های آموزشی در سطح جهان شناخته می شود که بخش عمده ای از موفقیت آن به نظام کارآمد تربیت معلم و جایگاه بالای حرفه معلمی در این کشور بازمی گردد. در مقابل، نظام آموزش معلمان در ایران با وجود تلاش های مستمر و ایجاد نهادهایی مانند دانشگاه فرهنگیان، همچنان با چالش هایی در زمینه کیفیت، اثربخشی، جذب شایستگان و توسعه حرفه ای معلمان روبرو است. این مقاله با رویکرد تطبیقی و با استفاده از روش تحلیل اسنادی و بررسی منابع مرتبط، به مقایسه ابعاد کلیدی نظام آموزش معلمان در این دو کشور از جمله فرآیندهای جذب و گزینش، برنامه درسی و محتوای آموزشی، آموزش عملی (کارورزی)، توسعه حرفه ای مستمر، و جایگاه اجتماعی و حرفه ای معلمان می پردازد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که تفاوت های ساختاری و رویکردی قابل توجهی میان دو نظام وجود دارد که مستقیما بر کیفیت و اثربخشی خروجی آن ها تاثیر می گذارد. نظام فنلاند بر جذب افراد با استعداد برتر، آموزش در سطح کارشناسی ارشد با تاکید بر پژوهش و پداگوژی، کارورزی عمیق و مبتنی بر تحقیق، و توسعه حرفه ای خودگردان و مدرسه-محور تاکید دارد. در حالی که در ایران، با وجود تمرکز بر دانشگاه فرهنگیان، چالش هایی در زمینه رقابت پذیری جذب، همگامی برنامه درسی با نیازهای روز، کیفیت کارورزی و اثربخشی آموزش های ضمن خدمت وجود دارد. در پایان، با الهام از تجربیات نظام فنلاند و با در نظر گرفتن ملاحظات بومی، پیشنهاداتی برای بهبود نظام آموزش معلمان در ایران ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی: نظام آموزش معلمان ، مطالعه تطبیقی ، ایران ، فنلاند ، کیفیت ، اثربخشی ، تربیت معلم ، دانشگاه فرهنگیان ، توسعه حرفه ای.