نقش نظام آموزشی در توسعه مهارت های اجتماعی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی در دانش آموزان

مهارت های اجتماعی، شامل توانایی برقراری ارتباط موثر، همکاری، حل اختلاف، همدلی، و تصمیم گیری مسئولانه، از جمله شایستگی های بنیادین برای موفقیت در زندگی فردی و اجتماعی محسوب می شوند. توسعه این مهارت ها در دوران کودکی و نوجوانی، به ویژه در محیط مدرسه، نه تنها به سازگاری بهتر دانش آموزان با محیط و برقراری روابط سالم با همسالان و بزرگسالان کمک می کند، بلکه عاملی محافظت کننده مهم در برابر گرایش به آسیب های اجتماعی نظیر قلدری، خشونت، و سوء مصرف مواد به شمار می آید. نظام آموزشی، شامل مدارس، معلمان، برنامه های درسی، و سیاست ها، به دلیل جایگاه محوری خود در زندگی دانش آموزان، پتانسیل عظیمی در توسعه مهارت های اجتماعی و همزمان، پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی در میان آن ها دارد. این مقاله مروری با هدف بررسی جامع نقش نظام آموزشی در توسعه مهارت های اجتماعی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی در دانش آموزان تدوین شده است. در این راستا، ابتدا به تبیین مفهوم مهارت های اجتماعی و آسیب های اجتماعی در میان دانش آموزان پرداخته می شود. سپس، ضمن مروری بر مبانی نظری مرتبط (مانند مدل بوم شناختی اجتماعی و نظریه های یادگیری اجتماعی-هیجانی)، مکانیسم های اصلی که از طریق آن ها نظام آموزشی می تواند به توسعه مهارت های اجتماعی و همزمان، پیشگیری از آسیب های اجتماعی کمک کند، مورد تحلیل قرار می گیرند. این مکانیسم ها شامل ایجاد محیط مدرسه ایمن و حمایتگر، آموزش مستقیم مهارت های اجتماعی و هیجانی از طریق برنامه درسی و فعالیت های فوق برنامه، نقش معلمان به عنوان الگو و تسهیل کننده، تاثیرگذاری بر پویایی گروه همسالان، و همکاری با خانواده و جامعه است. یافته های مروری نشان می دهد که نظام آموزشی، با بکارگیری رویکردهای جامع و یکپارچه که همزمان بر توسعه مهارت های اجتماعی و ایجاد محیط های محافظت کننده تمرکز دارند، می تواند نقش حیاتی و اثربخشی در پرورش دانش آموزانی با مهارت های اجتماعی قوی و مقاوم در برابر آسیب های اجتماعی ایفا کند.

کلیدواژه ها:

نظام آموزشی ، مهارت های اجتماعی ، آسیب های اجتماعی ، دانش آموزان ، پیشگیری ، توسعه مهارت