نقش و جایگاه عزت نفس در توانمندسازی تحصیلی دانش آموزان: مروری بر رویکردهای نظری

عزت نفس به عنوان یکی از بنیان های روان شناختی مهم در رشد و توسعه فردی، نقشی محوری در روند یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان ایفا می کند. مطالعات مقدماتی نشان می دهد دانش آموزانی که از عزت نفس بالاتری برخوردارند، انگیزه قوی تری برای مشارکت فعال در فرایند یاددهی–یادگیری دارند و مقاومت روانی بیشتری در مواجهه با چالش های تحصیلی از خود بروز می دهند. از دیدگاه نظریه های مختلف روان شناختی، عزت نفس دارای ابعاد شناختی، عاطفی و اجتماعی است که هریک تاثیر مستقیمی بر ادراک فرد از توانمندی ها، احساس تعلق در محیط مدرسه و کیفیت روابط بین فردی او دارد. این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی–تحلیلی و بازخوانی آثار کلاسیک و معاصر در حوزه عزت نفس، چارچوب مفهومی جامعی ارائه می دهد. در بررسی نظریه های روانکاوانه، انسان گرایانه، شناختی–اجتماعی و هویت اجتماعی، مبانی نظری عزت نفس توضیح و پیمایش می شود. نتایج تحلیل نشان می دهد که پیوند عزت نفس با خودکارآمدی، احساس تعلق اجتماعی و انگیزه پیشرفت، کلید ارتقای کارکرد تحصیلی دانش آموزان است. همچنین، تبیین نظریه های مختلف زمینه ساز طراحی مداخلات آموزشی و روان شناختی هدفمند برای تقویت عزت نفس در بستر مدرسه خواهد بود.واژگان کلیدی: عزت نفس، توانمندسازی تحصیلی، دانش آموزان