علوم اجتماعی با رویکرد آینده پژوهی

این مقاله با هدف بررسی نقش علوم اجتماعی در مطالعه آینده و ارائه چارچوبی میان رشته ای برای پیشبینی و مدیریت تحولات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و فناورانه تدوین شده است. رویکرد آینده پژوهی در علوم اجتماعی، با ترکیب روش های تحلیلی این علوم (مانند جامعه شناسی، علوم سیاسی و اقتصاد) و تکنیک های آینده نگری (نظیر سناریوسازی، تحلیل روندها و روش دلفی)، به شناسایی چالش ها و فرصت های جوامع در افق های زمانی بلندمدت می پردازد. مهم ترین محورهای مورد بحث در این مقاله تاثیر فناوری های نوین (هوش مصنوعی، زیست فناوری) بر ساختارهای اشتغال، عدالت اجتماعی و هویت فردی و پیامدهای تغییرات اقلیمی و ضرورت گذار به جوامع پایدار با تکیه بر سیاست های تطبیقی و تحولات جمعیتی نظیر پیری جمعیت و مهاجرت های گسترده و تاثیر آنها بر نظام های اقتصادی و اجتماعی و نقش رسانه های دیجیتال و جهانی سازی در بازتعریف فرهنگ و هویت های جمعی. این مقاله همچنین روش های کلیدی آینده پژوهی در علوم اجتماعی را بررسی می کند، از جمله سناریوسازی چندلایه، شبیه سازی های رفتاری و تحلیل داده های کلان، و بر اهمیت اخلاق محوری و تابآوری اجتماعی در طراحی آینده های مطلوب تاکید می نماید. در نهایت، مقاله نشان می دهد که ادغام علوم اجتماعی و آینده پژوهی نه تنها به پیشبینی صرف آینده محدود نمی شود، بلکه ابزاری کارآمد برای «ساخت آینده» از طریق مشارکت نهادهای حکومتی، جامعه مدنی و بخش خصوصی است. این رویکرد به سیاست گذاران کمک می کند تا با درک عمیق تر ریشه های تحولات، راهبردهای انعطاف پذیر و مبتنی بر شواهد را برای مواجهه با عدم قطعیت های قرن بیست و یکم طراحی کنند.

کلیدواژه ها:

آینده پژوهی ، علوم اجتماعی ، سناریوسازی ، تحولات فناورانه ، تابآوری اجتماعی