استعاره مفهومی «زیارت تجارت است» در نوحه ی اربعینی «تجاره لن تبور» باتکیه بر نظریه لیکاف و جانسون

استعاره مفهومی یکی از رویکردهای معناشناسی در زبان­شناسی شناختی است. بر اساس این نظریه که نخستین بار توسط لیکاف و جانسون ارائه شد، انسان­ها برای ابراز مفاهیم انتزاعی از نظامی استعاری بهره می­گیرند و با تطبیق مفاهیم ذهنی بر مصداق­های عینی، اندیشه­های خود را به گونه­ای قابل درک بیان می کنند تا درک منظورشان برای دیگران ساده شود. «نوحه» نیز به عنوان یک قالب ادبی عامیانه از استعاره­های مفهومی بهره­ برده است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی_تحلیلی بر اساس نظریه لیکاف و جانسون به تحلیل نحوه استفاده از ­استعاره مفهومی «زیارت تجارت است» در نوحه اربعینی «تجاره لن­تبور» می­پردازد. این نوحه که در سال ۲۰۱۷، توسط مداح عراقی، ملاباسم کربلایی خوانده شده، از نوحه­های پرمخاطب سال­های اخیر در ایام اربعین امام حسین است. هدف از انجام این پژوهش مطالعه کارکرد استعاره مفهومی در نوحه یادشده و تطبیق آن با نگرش اعتقادی سراینده نوحه است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در نوحه مورد بحث به منظور درک بهتر جایگاه و ارزش زیارت امام حسین علیه­السلام، شاعر مفهوم انتزاعی «زیارت» و متعلقات آن مانند تشرف به زیارت، زائر، امام و امید داشتن به او و... را به عنوان حوزه مفهومی مقصد بر مفهوم عینی و ساختارمند «تجارت» و اجزای آن نظیر سرمایه گذاری، فروشنده، خریدار، سرمایه و سود و... به عنوان حوزه مفهومی مبدا انطباق داده و استعاره مفهومی زیارت تجارت است را ایجاد کرده است، همچنین از آنجا که در مستندات قرآنی و روایی به جایگاه و ثواب زیارت سیدالشهدا اشاره شده است، می توان این استعاره مفهومی را برخاسته از نگرش دینی و باورهای شیعی نوحه پرداز دانست.

کلیدواژه ها:

استعاره مفهومی ، نوحه«تجاره لن تبور» ، زیارت امام حسین علیه السلام ، تجارت ، اربعین