نقش معلم در شکل گیری هویت فرهنگی دانش آموزان در مدارس

در دنیای امروز که با روندهای پرشتاب جهانی شدن، گسترش فناوری و تنوع فرهنگی روبه رو است، حفاظت از هویت فرهنگی به عنوان یکی از ارکان بنیادین پایداری فرهنگی و اجتماعی هر جامعه، به چالشی اساسی بدل شده است. دانش آموزان، به عنوان نسل آینده ساز، در فرآیند جامعه پذیری با عوامل متعددی مواجه اند که در میان آن ها، مدرسه و به ویژه معلم، نقش محوری دارند. معلم نه تنها انتقال دهنده دانش و مهارت های علمی است، بلکه به عنوان یک الگو و کنش گر فرهنگی، نقش موثری در تقویت باورها، ارزش ها، سنت ها و نمادهای فرهنگی ایفا می کند. این پژوهش با هدف بررسی نقش معلمان در شکل گیری و تقویت هویت فرهنگی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم انجام شده و تلاش کرده است تا با تحلیل داده های کمی و کیفی، میزان تاثیرگذاری معلمان در انتقال مولفه های فرهنگی را ارزیابی کند. روش پژوهش توصیفی–پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ای محقق ساخته بوده است که بر اساس مولفه های هویت فرهنگی طراحی شد. جامعه آماری پژوهش را معلمان دوره دوم متوسطه در شهر قوچان تشکیل داده اند. نتایج پژوهش نشان داد که معلمان در ابعاد مختلفی از جمله زبان، آداب و رسوم، سبک زندگی، هنجارهای اخلاقی، و ارزش های ملی نقش بسزایی در جامعه پذیری فرهنگی دانش آموزان دارند. همچنین یافته ها بیانگر آن بود که آموزش رسمی و برنامه ریزی درسی موجود در ایران به طور کامل نقش فرهنگی معلمان را پشتیبانی نمی کند و نیازمند بازنگری در سرفصل ها و ارتقای شایستگی فرهنگی معلمان است. بر این اساس، پژوهش تاکید دارد که آموزش فرهنگی معلمان باید به عنوان یکی از محورهای کلیدی در برنامه ریزی تربیتی قرار گیرد تا از این طریق تقویت هویت فرهنگی نسل آینده تضمین شود.

کلیدواژه ها:

هویت فرهنگی ، معلم ، مدرسه ، جامعه پذیری ، آموزش فرهنگی ، آموزش و پرورش ، فرهنگ بومی ، انتقال فرهنگی