تحلیل منطقه ای دقت مدل های CMIP۶ در شبیه سازی بارش ایران

تغییر اقلیم ناشی از افزایش گازهای گلخانه ای، الگوهای بارش را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار داده و پیامدهای جدی برای منابع آب و محیط زیست به همراه داشته است. از این رو، ارزیابی عملکرد مدل های اقلیمی که برای پیش بینی این تغییرات مورد استفاده قرار می گیرند، ضروری است. در این راستا، مدل های گردش عمومی جو-اقیانوس (AOGCM) مرتبط با ششمین گزارش ارزیابی IPCC (CMIP۶) به عنوان ابزاری رایج مورد استفاده قرار می گیرند. پژوهش حاضر به ارزیابی عملکرد ۱۵ مدل CMIP۶ در شبیه سازی بارش در پهنه ایران با استفاده از داده های ماهانه ۱۳ ایستگاه سینوپتیک مراکز استان ها در دوره آماری ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۲ پرداخت. برای ارزیابی عملکرد مدل ها از سه شاخص آماری شامل شاخص کلینگ-گوپتا (KGE)، ضریب تبیین (R²) و جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) استفاده شد. سپس، مدل ها با استفاده از روش میانگین گیری ساده (SAW) رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که عملکرد مدل ها در ایستگاه های مختلف، به ویژه در برآورد بارش نواحی مختلف ایران، متفاوت بود. به طوری که از بین ۱۵ مدل مورد بررسی، ۵۱ مدل مختلف موفق به کسب رتبه اول در حداقل یک ایستگاه شدند. با این حال، مدل های IITM-ESM و MIROC-ES۲L به عنوان مدل های برتر شناسایی شدند. با توجه به محدودیت روش SAW در اختصاص وزن مساوی به شاخص ها، پیشنهاد می شود برای کاهش عدم قطعیت از روش های تصمیم گیری چندمعیاره یا ایجاد مدل همادی استفاده شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که انتخاب مدل GCM مناسب برای هر منطقه، امری پیچیده و وابسته به عوامل متعدد از جمله ویژگی های اقلیمی و توپوگرافی منطقه است و استفاده از یک مدل واحد برای کل ایران مناسب نیست.

کلیدواژه ها:

تغییراقلیم ، CMIP۶ ، ارزیابی مدل ، بارش ، SAW