تحلیل گفتمان بوم گرایانه ادبیات کودک و نوجوان مطالعه موردی (تۆپێک لە سەر ئاو، سیمرغ پدربزرگ من بود)

نیمه دوم قرن بیستم میلادی، مصادف بود با به وقوع پیوستن مشکلات و دغدغه­های زیست محیطی در جهان که همگی ناشی از فعالیت­های ویرانگر انسان در طبیعت بود. چنین دغدغه هایی به شکل­گیری جنبش­های زیست محیطی در سراسر دنیا انجامید که همه آن­ها تلاش های خود را بر حفاظت از طبیعت، متمرکز کرده بودند. در این بین، رویکردهای جدیدی در ادبیات شکل گرفت که پژوهش­های ادبی و بینارشته­ای را تحت تاثیر قرار داد. نقد بوم گرا به عنوان یکی از این رویکردهای علمی وارد حوزه مطالعات بینارشته­ای شد و در آثار ادبی به دغدغه­های محیط زیست، عواقب و پیامدهای بی­توجهی به آن، ارائه راهکارها برای برون رفت، حفظ محیط زیست و... پرداخته شد. ادبیات کودک و نوجوان به عنوان یکی از انواع مهم ادبیات، از این قاعده مستثنا نبوده و شاعران و نویسندگان زیادی دغدغه­های زیست محیطی را وارد قلمرو ادبیات کودک کرده­اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و به صورت تطبیقی، به بررسی و تحلیل چگونگی بازنمایی طبیعت در ادبیات کودک و نوجوان با تکیه بر تۆپێک لە سەر ئاو و سیمرغ پدربزرگ من بود، پرداخته و از منظرهای نقد نحوه مصرف و بکارگیری منابع طبیعی، تاثیرات مخرب انسان در محیط زیست، لزوم حفظ و ایجاد تعادل بین توسعه انسانی و حفاظت از طبیعت به عنوان ارزشی خدادادی، روابط تعاملی میان انسان و موجودات بر اساس دیدگاه­های انسان محور، رمان های مذکور تحلیل شده­اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در هر دو رمان نویسندگان سعی کرده­اند مفاهیم زیست محیطی را در ساختاری کودکانه بازگو کنند که خود در تثبیت لزوم اهمیت به محیط زیست و آموزش آن در کودکی اثرگذار است.

کلیدواژه ها:

گفتمان ، نقدبوم گرا ، ادبیات کودک و نوجوان ، تۆپێک لە سەر ئاو ، سیمرغ پدربزرگ من بود