نقد و بررسی نظریه واقع گرایی در رشته روابط بین الملل

یکی از مهم ترین نظریات رشته روابط بین الملل، نظریه واقع گرایی (Realism) می باشد که ریشه در دیدگاه های اندیشمندان بزرگ و متعددی دارد. این نظریه در طول گذرزمان توسط دانشمندانی بیان گردیده و ازسویی باتوجه به تغییراتی که در سطح جهانی به وقوع پیوست دچار تغییر نگاه به این نظریه و ورود سطوح تحلیل جدیدی گردید. نکته حائز اهمیت آن است که نظریات نوواقع گرایی(واقع گرایی ساختاری) و واقع گرایی نوکلاسیک ادامه دهنده راه نظریه واقع گرایی می باشند و در برخی مفاهیم با واقع گرایی تفاوت هایی دارند اما بطورکلی، در یک پارادایم فهم می شوند که در یک سری اصول و مفروضه ها بایکدیگر مشترک می باشند. واقع گرایی یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین نظریه های روابط بین الملل است که از ابتدا تا کنون نقشی اساسی در تبیین و تحلیل رفتار دولت ها در نظام بین المللی ایفا کرده است. این نظریه با تاکید بر مفاهیمی مانند قدرت، امنیت، منافع ملی ، آنارشی، موازنه قوا و بقا در جستجوست تا پویایی های بین المللی را بر اساس اصول واقع بینانه و تجربی توضیح دهد. پژوهش حاضردر بخش اول، نظریه واقع گرایی کلاسیک را به عنوان بنیان این مکتب فکری مورد بررسی قرار می دهد. ازاینرو، دیدگاه های مهم اندیشمندان از «تویسیدید» تا هانس مورگنتا معرفی شده و نقدهایی برآن بیان می شود. در ادامه، دیدگاه ساختارگرایانی همچون «کنت والتز»، که به جای بررسی ماهیت انسان و نقش تعیین کننده دولت، بر ساختار نظام بین المللی تاکید می کند و سطح تحلیل خود را نظام بین الملل قرار می دهند، مورد بررسی قرار می گیرد. سپس، واقع گرایی تهاجمی، با محوریت دیدگاه «جان مرشایمر»، و در نهایت با واقع گرایی تدافعی، مقایسه و نقد خواهد شد. در انتها، واقع گرایی نوکلاسیک که تلاش می کند تا عوامل داخلی و ساختاری را تلفیق کند، تحلیل می شود. در هر بخش، ضمن ارائه دیدگاه های کلیدی اندیشمندان، نقدها و مقایسه های جامع از این دیدگاه ها ارائه خواهد شد تا بتوان به کنه مفاهیم و نظرات آنان در تحلیل روابط بین کشورها پی برد. همچنین در بخش دوم، یک دیدگاه کلی و نظام مند از واقع گرایی ارائه می شود که نقش این نظریه را در تحلیل مسائل بین المللی، اخلاق و امنیت توضیح می دهد. در بخش سوم، دیدگاه های جدید مطرح شده در چارچوب این نظریه، مورد بحث قرار می گیرد تابتوان اززوایای دیگر نیز به این نظریه نیم نگاهی داشت. همچنین در بخش چهارم، پژوهش به نقد

کلیدواژه ها:

نظریه واقع گرایی ، روابط بین الملل ، واقع گرایی ساختاری ، واقع گرایی نوکلاسیک ، واقع گرایی تهاجمی ، واقع گرایی تدافعی