ارزیابی پتانسیل بهره برداری ازآبهای شورو پساب درجنگل کاری بیابانی باتاکیدبر گونه های مقاوم به شوری

در سال های اخیر، کاهش منابع آب شیرین در مناطق خشک و نیمه خشک، به ویژه در کشورهای کم آب، استفاده از منابع جایگزین از جمله آب های شور و پساب تصفیه شده را به یکی از موضوعات کلیدی در مدیریت پایدار منابع طبیعی تبدیل کرده است. جنگل کاری بیابانی به عنوان یکی از راهبردهای موثر مقابله با بیابان زایی، فرسایش خاک و تغییر اقلیم، نیازمند منابع آبی پایدار است. در این زمینه، بهره برداری از آب های شور و فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری گونه های مقاوم به شوری، گزینه ای علمی، اقتصادی و محیط زیستی محسوب می شود.مطالعات متعددی در کشورهای پیشرو مانند استرالیا و ایالات متحده آمریکا، امکان سنجی استفاده از این منابع برای توسعه پوشش گیاهی در اراضی خشک را بررسی کرده اند. یافته های این مطالعات نشان می دهد که گونه هایی مانند Atriplex halimus Tamarix spp. Prosopis juliflora، و گونه های خاصی از Eucalyptus و Acacia، مقاومت بالایی به شوری دارند و می توانند با آب های دارای EC تا 10 dS/m نیز رشد مطلوبی داشته باشند (Glenn et al., 2009; Grieve & Suarez, 1997; Qadir et al., 2007).هدف این مقاله، تحلیل علمی و کاربردی از مطالعات بین المللی با تاکید بر کشورهایی چون استرالیا و آمریکا، و ارزیابی پتانسیل واقعی بهره برداری از منابع آب غیرمتعارف در پروژه های جنگل کاری بیابانی است. این پژوهش با روش فراتحلیل منابع معتبر علمی (ISI و مقالات دانشگاهی) انجام شده و نتایج آن می تواند الگویی موثر برای کشورهایی نظیر ایران باشد که با بحران آب و بیابان زایی گسترده مواجه اند.در ادامه مقاله، ضمن معرفی مشخصات کیفی آب های شور و پساب ها، شاخص های انتخاب گونه های مقاوم بررسی شده و در پایان، راهکارهای مدیریتی، فنی و اجرایی برای بهره برداری بهینه از این منابع ارائه می شود.

کلیدواژه ها:

آب شور ، پساب تصفیه شده ، جنگل کاری بیابانی ، گونه های مقاوم به شوری ، بیابان زدایی