بررسی عوامل رشدچهاربرابری مهاجرت نخبگان ودانشجویان در دودهه اخیر

پدیده مهاجرت به واسطه اتکا بر عامل انسانی، آثار بسیاری خصوصا بر کشور مهاجرپذیر می گذارد تا جایی که افزایش جمعیت مهاجران شرایط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جوامع را تحت تاثیر قرار داده و منافع ملی دولت ها را به چالش می کشد. مهاجرت از جمله پدیده های اجتماعی است که در جوامع مختلف آثار متعددی بر جای می گذارد. از جمله پدیده های که مستقیما با وضعیت سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان رابطه دارد مهاجرت است. در این جا عواملی مورد شناسایی قرار می گیرد که در صورت موجودیت آن مهاجرت نه تنها فرصت نیست بلکه تهدید می باشد. هدف از نوشته مهاجرت، فرصت ها و تهدیدات این است که نشان داده شود، اگر پدیده مهاجرت به درستی رهبری و مدیریت شود فرصت است که فواید زیادی را برای کشور ها به ارمغان می آورد. یکی از مباحث اساسی در زمینه توسعه، بهره گیری درست و منطقی از توانایی و استعدادهای نیروی انسانی به خصوص نیروی انسانی متخصص و تحصیل کرده در جامعه است. به عبارت دیگر، میزان بهره گیری منابع انسانی از فرصت های مناسب توسعه، به عنوان یکی از شاخص های اساسی توسعه انسانی مطرح بوده و هست و به همین خاطر بسیاری از جوامع بشری متوجه شده اند رشد و پیشرفت افراد نخبه و سرآمد می تواند یکی از جنبه های اساسی توسعه و تحول در هر کشوری باشد. کشورهای دارای اعتماد اجتماعی در سطوح بالاتر کمتر فساد می کنند، میزان برابری اقتصادی بیشتری دارند و تلاش بیشتری برای کمک به کسانی که منابع کمتری دارند، به کار می بندند و در نتیجه مهاجرت کمتری به خارج از کشور دارند دانش آموختگان و نخبگان دارای ظرفیت های بالقوه ای هستند که در صورت وجود فضاهای مناسب، قادرند توانمندی های خود را بروز دهند و به سرمایه های انسانی تبدیل سازند. به عبارتی بهره گیری از ظرفیت های نخبگان و دانش آموختگان سهم منابع انسانی را در تولید علم افزایش می دهد و توسعه مبتنی بر دانایی را با محوریت رشد انسان آگاه، خلاق و آزاد محقق خواهد کرد. با این حال امروزه با حجم وسیعی از مهاجرت نخبگان یا به عبارت مصطلح فرار مغزها خصوصا از کشورهای در حال توسعه مواجهیم. اگر چه مهاجرت نخبگان مساله ای جدید نیست و پیشینه معاصر آن به سال 1960 و مهاجرت اندیشمندان و متخصصان به آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی بر می گردد، اما امروزه بر اثر تحولات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی با امواجی گسترده ای از مهاجرت نخبگان روبروییم؛ روندی که می تواند زمینه عقب ماندگی بیشتر کشورهای در حال توسعه را به دنبال داشته باشد.

کلیدواژه ها:

رشدمهاجرت نخبگان