کاوشی پدیدارشناختی در ابعاد روانشناختی-اجتماعی وابستگی بیش از حد به فضای مجازی

هدف: وابستگی بیش از حد به فضای مجازی، تاثیرات روانشناختی و اجتماعی گسترده ای بر زندگی افراد به ویژه جوانان دارد. این پژوهش با هدف کاوش پدیدارشناختی در ابعاد روانشناختی-اجتماعی وابستگی به فضای مجازی انجام شد تا درکی عمیق از تجربیات زیسته افراد به دست آید.روش پژوهش: این مطالعه با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی بر روی جوانان ۱۸ تا ۳۵ ساله شهر آمل که روزانه بیش از ۵ ساعت در فضای مجازی فعال بوده و دچار اختلال در روابط اجتماعی، شغلی، یا خانوادگی شده اند، انجام شد. نمونه ها به روش هدفمند انتخاب و داده ها از طریق ۱۵ مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. تحلیل داده ها با روش کلایزی (۱۹۷۸) و نرم افزار MAXQDA نسخه ۲۰۲۰ انجام گرفت.یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد ابعاد وابستگی شدید به فضای مجازی شامل «پیامدهای روانشناختی»: اضطراب، استرس مزمن، اختلال خواب، کاهش تمرکز، افسردگی. «تاثیرات اجتماعی و خانوادگی»: کاهش کیفیت روابط خانوادگی، انزوای اجتماعی، سوءتفاهم ها. «وابستگی رفتاری و تغییر سبک زندگی»: مدیریت نامناسب زمان، رفتارهای پرخطر، تغییر الگوهای مصرف محتوا. «همچنین راهکارهایی مانند افزایش آگاهی، تقویت تعاملات حضوری و حمایت روانی برای کاهش این وابستگی پیشنهاد شد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش، تاثیرات چندبعدی اعتیاد به فضای مجازی را برجسته کرد و بر اهمیت طراحی برنامه های آموزشی و ارائه حمایت های روانی برای کاهش این وابستگی تاکید داشت. این یافته ها می توانند برای سیاست گذاران، مشاوران و خانواده ها در راستای پیشگیری و مدیریت اعتیاد دیجیتال مفید باشند.

کلیدواژه ها:

پدیدارشناسی ، روانشناختی ، اجتماعی ، اعتیاد به فضای مجازی ، دانش آموزان.