بررسی نقش حاج ملا عبدالکریم جناب ‎ قزوینی در موسیقی قاجار و تداوم حیات موسیقی آوازی ایران

چکیده در این مقاله نقش حاج ملا عبدالکریم جناب قزوینی در موسیقی قاجار و تداوم حیات موسیقی آوازی ایران با استناد به اسناد و اطلاعات ارائه شده در چند کتاب تاریخی، خاطرات، مقاله ها و به ویژه کتاب حاجی ملا عبدالکریم جناب قزوینی و نقش وی در موسیقی قاجار (میثمی، ۱۳۹۰)، مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. در مسیر بررسی اهمیت موسیقی آوازی، چگونگی حیات این سنت در قاجار و مطالعه سیر تطور آن متاثر از جناب، با تامل و مداقه در اطلاعات و اسناد مربوط به این هنرمند پنج عامل به عنوان اصلی ترین بستر های تاثیرگذاری جناب برشمرده می شوند که به ترتیب میزان اهمیت عبارت اند از: تعزیه، آموزش، ارتباط با دربار، جایگاه اجتماعی و تحصیلات. در تحلیل جداگانه هرکدام از این موارد و سیر چگونگی تاثیر و تاثر جناب در موسیقی قاجار به واسطه ی هر بستر این گونه استنباط می شود که بیشترین اثرگذاری از بستر تعزیه و آموزش صورت گرفته هرچند بسترهای دیگر نیز در جای خود حائز اهمیت اند. در ادامه طرح دروس جناب بر اساس مستندات موجود معرفی می شوند و در قسمت دوم متن ویژگی های سبک آوازی جناب، معرفی و تحلیل شده، با آثار شاگردانش مطابقت داده می شود که در این میان اوج خوانی به عنوان بارزترین ویژگی این سبک معرفی می شود. و در قسمت پایانی صفحه ی نوای قربان خان (از شاگرد های جناب) تحلیل شده و ضمن تلاش در بررسی دقیق میزان تطابق ویژگی های معرفی شده با این نمونه، نکات جدیدی شامل تقدم زیبایی شناسی اوج خوانی بر ساختار فرمال گوشه ها و تاثیر عوامل خارجی در پایین نشان دادن پارامترهای زیبایی شناسی آواز قاجار در نزد ما استخراج می شوند.

کلیدواژه ها:

جناب قزوینی ، تعزیه در قاجار ، موسیقی قاجار ، آواز در قاجار