چگونگی خلق فضا از طریق نشانه های بویایی در طراحی صحنه تئاتر و نمایش

به کارگیری عناصر بویایی در هنرهای اجرایی برای خلق فضای دراماتیک، «آرماتورژی» نامیده می شود که مبدا زمانی مشترکی با پیدایش تئاتر دارد. هدف این پژوهش، بررسی روش های استفاده از نشانه های بویایی در تئاتر و نمایش و نمونه هایی در تاریخ سینما است. اطلاعات مقاله به روش کتابخانه ای-میدانی و به کمک ترجمه منابع انگلیسی و مصاحبه با متخصصان در حوزه هنرهای نمایشی و عطرسازی، جمع آوری گردیده است. پرسش بنیادینی که آغازگر مسیر پژوهشی این مقاله شد، چگونگی خلق فضا به وسیله ی عناصر بویایی در نمایش و ضرورت یا عدم ضرورت وجود آن است. این پژوهش شامل نظرات متفاوتی درباره ی کارکرد بو در طراحی تئاتر است. با این وجود، در نتیجه ی پژوهش می توان به دلایلی برای چرایی استفاده از عناصر بویایی دست یافت: «فضاسازی به کمک حافظه، انتقال مخاطب به جهان تجربی ذهن، فاصله گذاری آگاهانه، کسب تجربه های حسی نو، ایجاد حس کنجکاوی، خلق فضای صمیمانه، تحریک ویژگی های غریزی و...». موانع قابل توجهی نیز در مسیر تولید فضا از طریق به کارگیری بو وجود دارد؛ از جمله: «تفسیر پذیری گسترده، ایجاد فاصله ی کنترل ناپذیر میان مخاطب و اجرا، مشکلات فنی و عدم پیشرفت تکنولوژی پخش و گردش هوا، هزینه ی بالا، ایجاد ری اکشن های آلرژیک، امکان تروماتایز شدن افراد، ناتوانی در پوشش بو و تعویض رایحه ها و...»

کلیدواژه ها:

حواس پنج گانه ، آرماتورژی ، عناصر بویایی در نمایش ، فضاسازی در تئاتر ، طراحی صحنه تئاتر