مروری بر رویکرد های مختلف به مفهوم بازتولید در پژوهش های داخلی مرتبط با مدارس

تحقیقات بسیاری با استفاده از پارادایم های کارکردگرایی و تضادگرا در جهت بررسی مسائل و مناسبات نظام آموزشی و مدارس بر اساس توجه به مفهوم جامعه پذیری و بازتولید انجام شده است. اما در چند دهه اخیر نظریات نوینی درباره فرآیند بازتولید در مدارس با بهره گیری از سنت مارکسیستی مطرح شده است که علاوه بر پذیرش تاثیر عوامل زمینه ای و ساختاری جامعه و نیز اعمال نفوذ طبقه حاکم در جهت گسترش ایدئولوژی مورد نظر خود در مدارس، به بررسی انواع مقاومت ها و تناقضات موجود در امر بازتولید می پردازند. بر همین اساس این پژوهش از نوع مروری و با هدف پی بردن به انواع نگرش ها در باب مفهوم بازتولید در تحقیقات داخلی مرتبط با مدارس انجام شده است. برای جمع آوری و بررسی تحقیقات از جست وجوگر گوگل اسکولار و پایگاه های اطلاعاتی سیویلکا، نورمگز، مگیران، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پرتال جامع علوم انسانی و... با استفاده از کلیدواژه های: بازتولید در مدارس، مقاومت دانش آموزان، مناسبات و روابط مدرسه، نابرابری در مدارس، موفقیت تحصیلی، افت تحصیلی، ایدئولوژی و قدرت در مدارس، سرمایه فرهنگی دانش آموزان و... فرآیند جست وجوی پژوهش ها صورت گرفت. پس از بررسی بیش از ۱۵۰ مقاله منتشر شده در مجلات معتبر داخلی مرتبط با مسائل نظام آموزشی و مدارس که در دو دهه گذشته منتشر شده بودند، ۲۹ مقاله براساس موضوع و هدف این پژوهش انتخاب گردید. این مقالات منتخب، از نظر نوع نگرش و استفاده از نظریات مختلف بازتولید، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش حاکی از سه نوع نگرش در تحقیقات داخلی به مفهوم بازتولید است: ۱_ کاربرد نظریه های متقدم نظریه مفهوم بازتولید و بررسی تاثیر ساختارها و عوامل زمینه ای اعم از اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در بازتولید نابرابری و ایدئولوژی حاکم ۲_ کاربرد نظریات متاخر که علاوه بر نگرش ذکر شده، مقاومت ها و عکسل العمل های دانش آموزان و نیز سایر عوامل دخیل در پیچیدگی و تناقضات فرآیند بازتولید را نیز مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده اند.

کلیدواژه ها:

بازتولید در مدارس ، مقاومت دانش آموزان ، مناسبات و روابط مدرسه ، نابرابری در مدارس ، موفقیت تحصیلی ، افت تحصیلی ، ایدئولوژی و قدرت در مدارس ، سرمایه فرهنگی دانش آموزان