فلج مغزی؛ تعامل عوامل محیطی و اپی ژنتیکی در پاتوژنز و راهکارهای پیشگیری

فلج مغزی (CP) به عنوان شایع ترین ناتوانی حرکتی غیرپیشرونده در کودکان، ناشی از آسیب به مغز در حال تکامل است که عوامل محیطی و اپی ژنتیکی نقش فزاینده ای در پاتوژنز آن ایفا می کنند. این مقاله با بررسی تعامل پیچیده بین مواجهه پیش از تولد با آلاینده های محیطی (نظیر ذرات معلق ریز (PM₂.₅)، فلزات سنگین (سرب، جیوه)، سموم کشاورزی (ارگانوفسفرها) و ترکیبات آلی فرار (VOCs) و تغییرات اپی ژنتیکی، مکانیسم های مولکولی موثر در ایجاد CP را تحلیل می کند. مطالعات نشان می دهند این عوامل از طریق القای استرس اکسیداتیو، فعال سازی مسیرهای التهابی (مانند NF-κB)، اختلال در متیلاسیون DNA ژن های کلیدی تکامل عصبی (نظیر BDNF و FOXP۲) و تنظیم نامتعادل miRNAها (مانند miR-۱۲۴ و miR-۱۳۲)، نوروژنز، مهاجرت نورونی و تشکیل سیناپس ها را مختل می کنند. همچنین، تغییرات ساختاری در ماده سفید و خاکستری مغز، کاهش حجم هیپوکامپ و اختلال در عملکرد حرکتی از پیامدهای این تعاملات هستند. چالش های بالینی شامل ناهمگونی فنوتیپی CP، محدودیت در شناسایی بیومارکرهای پیش بینیکننده و شکاف در اجرای سیاست های کاهش آلاینده هاست. راهکارهای پیشنهادی مبتنی بر شواهد، شامل توسعه مدل های پیش بینی ریسک یکپارچه (ترکیب داده های ژنتیکی و محیطی)، کاهش مواجهه با نوروتوکسیک ها از طریق پروتکل های غربالگری مادران پرریسک، استفاده از فیلترهای HEPA و مکمل های آنتی اکسیدانی، و تقویت چارچوب های قانونی برای کنترل آلودگی هوا و سموم صنعتی است. این پژوهش بر ضرورت رویکردهای بین رشته ای و همکاری های جهانی برای کاهش بار بیماری CP و بهبود کیفیت زندگی بیماران تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

فلج مغزی ، عوامل محیطی ، اپی ژنتیک ، استرس اکسیداتیو