بازاندیشی در زیست پذیری شهری؛ نقش گونه های فضاهای عمومی در چشم انداز بخش مرکزی کلانشهر تهران

مقدمه/بیان مساله: زیست پذیری شهری به عنوان معیاری برای سنجش کیفیت زندگی شهروندان، تحت تاثیر گوناگونهای مختلف فضاهای عمومی قرار دارد. در بخش مرکزی کلانشهر تهران، توسعه شتابان شهری و تغییرات کالبدی و اجتماعی موجب تحول در عملکرد فضاهای عمومی شده است. این تغییرات نه تنها بر میزان دسترسی و استفاده شهروندان از این فضاها اثر گذاشته، بلکه بر شاخص های زیست پذیری نیز تاثیرگذار بوده است. از اینرو، بازاندیشی در نقش گونه های مختلف فضاهای عمومی در ارتقای زیست پذیری شهری ضروری به نظر می رسد. اهداف: هدف این پژوهش، بررسی تاثیر گونه های مختلف فضاهای عمومی بر زیست پذیری بخش مرکزی کلانشهری تهران است. همچنین، این تحقیق تلاش دارد با تحلیل ویژگی های کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی این فضاها، به ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفیت زندگی شهری پردازد. روش تحقیق: جستار حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است و با رویکرد کتابخانه ای به تحلیل منابع و داده های موجود پرداخته است. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که فضاهای عمومی با کارکردهای متنوع، از جمله فضاهای سبز، میدان ها، گذرگاه های شهری و مراکز تجمع اجتماعی، نقش متفاوتی در بهبود شاخص های زیست پذیری ایفا می کنند. عواملی همچون دسترسی پذیری، کیفیت طراحی، امنیت و سازگاری با نیازهای شهروندان از معیارهای کلیدی در میزان تاثیرگذاری این فضاها بر زیست پذیری شهر است. علاوه براین، چالش هایی همچون تراکم بالاک، کمبود فضاهای باز و گسترش الگوهای خودروی محور، موانعی اساسی در تحقق زیست پذیری مطلوب محسوب می شوند. نتیجه گیری: پژوهش نشان می دهد که توسعه متوازن و بهینه فضاهای عمومی در تهران، مستلزم توجه به ابعاد کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی این فضاها است. سیاستگذاری شهری باید به سمت ایجاد فضاهای عمومی انسان محور، افزایش کیفیت دسترسی و طراحی انعطاف پذیر سوق یابد. در نهایت، بازاندیشی در مفهوم فضاهای عمومی و بهره گیری از راهبردهای نوین برنامه ریزی می تواند به ارتقای زیست پذیری شهری در بخش مرکزی کلانشهر تهران کمک کند.

کلیدواژه ها:

زیست پذیری شهری ، سنجش کیفیت ، فضاهای عمومی ، کلانشهر تهران