تدوین نظام شاخص های حکمت بنیان، حلقه مفقوده تحقق آرمان شهر اسلامی-ایرانی به عنوان بستر کالبدی تمدن نوین اسلامی-ایرانی

آرمان شهر مطلوب زندگی همواره از آمال و آرزوهای همه مکاتب در تمدن های بشری بوده است، که اگر چه نه به شکل کامل ولی در حد مقدورات در طراحی، ساخت و شکل گیری شهرهای تحت سیطره جهان بینی و ایدئولوژی های گوناگون از گذشته تا حال نمود پیدا کرده است. بی تردید ظرف تمدنی شهرها تا حد زیادی بر مظروف سبک زندگی شهروندی اثرگذار می باشد و حرکت به سمت هدف غایی جهان بینی حاکم بر کالبد شهر را در ضمیر ناخودآگاه شهروندان، تبلیغ و تسهیل می نماید، لذا در بسترسازی تحقق تمدن نوین اسلامی مطابق با »گام دوم انقلاب« نیز، تالش در خلق شهر اسلامی-ایرانی با کشف و باز آفرینی ارزش های کالبدی-فضایی با بهره گیری از ظرفیت های روزآمد در برنامه ریزی شهری ضروری می باشد. پژوهش حاضر ضمن بررسی ریشه های عدم توفیق برنامه ریزی و طراحی و پیاده سازی شهر اسلامی ایرانی و تعیین "نظام شاخص های حکمت بنیان" به عنوان عامل اصلی ناکامی ها، طی هفت گام مدلی عملیاتی و حکمت بنیان از شهر مطلوب اسلامی در عصر حاضر تحت عنوان الگوی "شهر طیب" بر این اساس را ارائه می نماید. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی با رویکرد بنیادی و از نظر ماهیت و روش کار توصیفی-تحلیلی است و در آن به دو روش اسنادی و پیمایشی اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و پس از گزینش »شهر طیب« بعنوان مفهوم جامعی از شهر اسلامی، بیش از ۲۰۰۰ شاخص از منابع معتبر اسلامی، آثار تمدنی به جای مانده از گذشته و نظریات اندیشمندان برجسته استخراج و با بررسیهای تکمیلی و مشورت با خبرگان با بکارگیری مرحله اول روش دلفی با سه گردش پرسشنامه در بین ۴۰ نفر از خبرگان که به روش گلوله برفی گزینش شده اند، ۴۳ شاخص کالن تعریف و انتخاب گردید و در مرحله نهایی اهمیت و اولویت این کالن شاخص ها در مدل اجرایی با طراحی پرسشنامه روش دلفی مرحله دوم در قالب طیف لیکرات پنج گزینه ای با دو دور گردش اطلاعات صورت پذیرفت، که نرخ بازگشت ۸۲ درصدی پرسشنامه ها در مجموع بیانگر نقطه قوت نتایج است.

کلیدواژه ها:

نظام شاخص های حکمت بنیان ، شهر اسلامی ، تمدن نوین اسلامی ، معماری و شهرسازی اسلامی-ایرانی ، شهر طیب